داستان‌ ساختارگریز «رابرت کندی از غرق شدن نجات یافت»

داستان‌ ساختارگریز «رابرت کندی از غرق شدن نجات یافت»

نویسنده‌ای که بی‌رحمانه با داستان‌های خود درمی‌آویزد

آریو تهرانی: داستان‌های این مجموعه نیز همچون دیگر آثار نویسنده، در عین حال که قصه‌گو هستند، غالبا ضدِ روایت‌‌اند و از اسلوب‌های مرسوم داستان‌نویسی پیروی نمی‌کنند. به این ترتیب شاید بتوان آن‌ها را ذیل داستان‌های «ساختارگریز» تقسیم‌بندی کرد.

در این کتاب، راوی‌ها از داستانی به داستانی دیگر متفاوت‌اند و اگر در داستانی همه‌چیز را از دیدِ دانای کل می‌بینیم در داستانی دیگر راوی اول شخص می‌شود؛ در چند داستان نیز ما با راوی مشخصی رو‌به‌رو نیستیم و داستان‌ها با دیالوگ‌ و به‌صورت محاوره پیش می‌روند. نویسنده در چند داستانِ کتاب شخصیت‌های واقعی را در ادبیات داستانی دست‌مایه قرار می‌دهد. بارتلمی کولاژ‌نویسی و استفاده از خرده‌روایت‌های متعدد در خلالِ یک داستان را بارها به کار می‌گیرد و داستانی آمیخته با طنز و بازی‌های کلامی می‌نویسد.

همانندِ بسیاری از داستان‌های دیگرِ «بارتلمی»، در داستان‌های این مجموعه نیز نباید انتظارِ روایتی خاص یا پایانی غافل‌گیر‌کننده را داشت. برخی از داستان‌ها تصویرگر اتفاقات روزمره‌ی آدمی در جامعه‌ی آمریکا و برخی دیگر در پی آشنایی‌زدایی از همین اتفاقات روزمره‌اند؛ نویسنده در داستانی با کنایه و طنز به مسائل سیاسی می‌پردازد و در داستانی دیگر نقیضه‌پردازی می‌ کند. دیگر آن‌که به‌جز چند مورد، باقی داستان‌ها از لحاظ زبان، فضا، گونه و زیرمتن هریک متمایز از دیگری هستند. چنین پرداختی از داستان‌ها را می‌توان در نمونه‌هایی زیر مشاهده کرد:

در داستانِ گفت‌و‌گو محورِ «روی پله‌های هنرستان»، ما با شخصیتی رو‌به‌رو هستیم که از رفتنِ به هنرستانِ مورد علاقه‌اش بازمانده. او در طولِ داستان این موضوع را با یکی از دوستانِ نزدیکش، که از قضا در همان هنرستان درس می‌خواند، در میان می‌گذارد و درباره‌ی ناکامی‌هایش صحبت می‌کند.

به فاصله‌ی چند داستان، در داستان «وداع»، بازهم با این دو شخصیت رو‌به‌رو می‌شویم؛ این‌بار شخصیتِ اصلی، هیلدا، پس از تلاش‌های بسیار به هنرستان راه می‌یابد و با خوشحالی از این موفقیت با دوستش، مگی، گفت‌و‌گو می‌کند.

در داستانِ «رابرت کندی از غرق‌شدن نجات یافت» نویسنده سناتور «رابرت کندی» را شخصیتِ ‌محوری داستانش قرار می‌دهد. او با خرده‌روایت‌های متعدد و مجزا که هرکدام راویِ خودشان را دارند در‌نهایت تصویری کلی و خود‌ساخته از کندی به خواننده می‌دهد، تصویری که گویی کولاژی از موقعیت‌هایی متفاوت است.

در دو داستانِ «اوژنی گرانده» و «بزرگترین پیروزی دلقک» (آخرین داستان کتاب) نویسنده از دریچه‌ای دیگر به داستانِ «اوژنی گرانده» (اثرِ بالزاک) و داستان «بتمن و جوکر» (از سری کمیک‌های کمپانی دی‌سی) پرداخته است و قصه‌ای نقیضه‌گونه از این دو اثرِ مشهور روایت می‌کند.

«رابرت کندی از غرق شدن نجات یافت» ششمین کتاب ترجمه‌شده از «دونالد بارتلمی»، نویسنده‌ی پست‌مدرن آمریکایی، در ایران است، کتابی با 17 داستانِ کوتاه که ۱۳ داستان آن از کتاب «شصت داستان» انتخاب شده و مترجم چهار داستان دیگر را از کتاب‌های دیگر این نویسنده گردآورده است. این نخستین مجموعه داستانی است که «مزدک بلوری» از «بارتلمی» به فارسی برگردانده است. دراین‌باره با توجه به سبک بارتلمی و ارجاع‌ها گوناگون او، در مواردی که ضرورت پانویس در داستان‌ها احساس می‌شد، مترجم با دقتِ تمام پانویس‌هایِ متعدد و مفصلی را به آن‌ها ضمیمه کرده است و این یکی از امتیازهایِ مهمِ برگردانِ «رابرت کندی…» است. همچنین مترجم، در سیزده صفحه‌ی مقدمه‌ی کتاب، به‌تفصیل به سبکِ داستانی نویسنده و همچنین زمینه‌ی زیستی او پرداخته است. با توجه به این مقدمه و با توجه به انتخاب داستان‌ها و قرارگیری آن‌ها در این مجموعه، به نظر می‌رسد «رابرت کندی…» شروع مناسبی برای خواندن آثار این نویسنده باشد.

منبع: nashreney

داستان‌ ساختارگریز «رابرت کندی از غرق شدن نجات یافت»