به مناسبت روز بزرگداشت سعدی معرفی کتاب‌‌هایی دربارۀ او

به مناسبت روز بزرگداشت سعدی معرفی کتاب‌ و مقاله‌ای دربارۀ او

کتاب سعدی در غزل از دکتر سعید حمیدیان

        نویسنده این کتاب را در پنج بخش درباره غزلیات سعدی، غزلسرایان پیش از سعدی و نوع غزل‌های سعدی نوشته است.

به تصریح نویسنده: بخش نخست، از پیشینه‌ها و پیشینیان، بحث درباره شخص و شعر سه شاعر در حدود سده ششم (سنایی، انوری و خاقانی) است که به زعم نگارنده بیشترین تاثیر را در فرایند استقلال قالب غزل و تکامل آن داشته و این قالب را چونان ظرفی آماده در اختیار غزلسرایان سده هفتم، از جمله سعدی، نهاده‌اند.

بخش دوم یا گونه‌های غزل سعدی گامی و کوششی تازه است و در جهت تقسیم‌بندی غزل‌ها بر مبنای آماری و بر اساس نشانه‌ها و نمودهایی که این نگارنده آن‌ها را چونان علایم عارفانگی شعر و متمایز کننده غزل عارفانه از غیر آن می‌داند.

در بخش سوم، تنه، شاخه‌ها، شکوفه‌ها، نخست به بررسی امری بنیادین و محوری یعنی اندیشه، جهان‌نگری و تجارب سعدی از عالم حیات (تنه) و بیان بازتاب آن‌ها در کل آثار او پرداخته و کوشیده‌ام تا ارتباط تمامی آثار مهم وی (شاخه‌ها) را با همان تنه یا پیکره اصلی بیان کنم، و در آخر، مضامین اصلی غزل شاعر (شکوفه‌ها) را با مقوله بندی خاص و به شکلی نظام یافته برشمرده و به اختصار توضیح داده‌ام.

بخش چهارم بر محور بحث از بن‌مایه‌ها (موتیف‌های) مهم غزل سعدی و بررسی شیوه‌های اصلی و خاص او در سرایش غزل استوار است. در این میان به چند مساله مهم پرداخته‌ام، از جمله این که آیا معشوق سعدی انسان یا از مقوله مجاز است (چنان که اغلب می‌پندارند) یا نه، و کیفیت رجوع دایم شاعر را از انسان به فرا انسان و بر عکس به دقت بررسی کرده‌ام. نیز به چند پرسش دیگر همچون چیستی و چگونگی معشوق مذکر، حوری و جز این‌ها در غزل او پاسخ گفته‌ام.

سرانجام، در پنجمین بخش، عالی‌ترین ویژگی شعر سعدی به ویژه، غزل او، یعنی کیفیت ناگفتنی “سهل و متمنع”… به گفت درآمده است“.

سعدی اثر ضیاء موحد

          موضوع اصلی این نوشته سهم عظیم سعدی در پروراندن زبان فارسی و مقام والای او در شعر و ادب ایران است.

نویسنده پس از شرحی کوتاه در باب زندگی و زمانه سعدی به بررسی آثار سعدی در ادبیات پندآموز و شعر غنایی می پردازد. سپس به تفصیل ویژگی های سبک او را در نظم و نثر برمی شمارد، و در پایان فهرست برگزیده ای از آثار سعدی پژوهان به دست می دهد.

در هر فصل این کتاب خواننده با نکته های تازه ای آشنا خواهد شد که با ایجاز اما به روشنی بیان شده است. ضیاء موحد _ مولف_ دکترای فلسفه از یونیورسیتی کالج لندن و مدرس فلسفه تحلیلی و منطق جدید در دانشگاه های ایران است.

آثار ادبی او، گذشته از مقاله های متعدد، شامل دو مجموعه: آبهای مرده مروارید و غرابهای سفیدو ترجمه نظریه ادبیات نوشته آوستن وارن و رنه ولکاست.

فهرست کتاب سعدی :

درآمد
افصح المتکلمین
تولد و وفات
زمانه سعدى
بازگشت به شیراز
سعدی، شاعر ناصح
ادبیات پند آموز
سعدى عاشق
غزلهاى عاشقانه
غزلهاى عارفانه
غزلهاى پند آموز
تلفیق ادبیات پند آموز و شعر غنایى
تاملات در سبک آثار سعدى
واژگان سعدى
زبان محاوره
تناظر ترتیب نحو و معنى
گلستان
ـ وزن نثر گلستان
ـ گلستان و مقامات حمیدى
سعدى و ساختار زبان عربى
شعر تصویرى و شعر گفتارى
ایجاز
شاعر قطعه سرا
براى مطالعه بیشتر

در بخش آخر این کتاب (بخش “برای مطالعه بیشتر”)، فهرست بسیار خوبی از تعدادی از کتابها و مقالاتی که دربارهء سعدی و آثارش نوشته شده، آمده است.

“حدیث خوش سعدی” اثر دکتر زرین‌کوب نشر: سخن

         کتاب حاضر اثری است از استاد عبدالحسین زرین‌کوبکه با تعدادی از مقالات پیشین وی به طبع رسیده است. بدین ترتیب هشتاد صفحه نخست این کتاب متضمن مطالبی جدید از اوست که با سیری در تاریخ عصر سعدی و روزگار مغول آغاز شده و به ویژه خلق و خوی اتابک ابوبکر ـ حاکم وقت فارس ـ و طرز زندگی مردم شیراز به تصویر کشیده می شود.

در پی آن تصویری از ایام کودکی و جوانی سعدی به دست داده شده چگونگی تحصیل او در بغداد و چند و چون سفرهایش بازگو می‌گردد. و سرانجام بازگشت سعدی به شیراز و ماحصل تجارب و آموخته‌های او ـ در قالب آثاری چون بوستان و گلستان ـ توصیف می‌شود. مباحث بعدی کتاب از دیگر آثار زرین کوب است که به نوعی به سعدی مربوط می‌شده.

سعدی و روانشناسی نوین: ردیابی مکتبها و نظریه‌های روانشناسی: زیگموند فروید، کارل یونگ
نوشته: جمال هاشمی، شرکت سهامی انتشار

      خلاصه کتاب: نگارنده کتاب بر آن است آثار سعدی را با ردیابی مکتب‌ها و نظریه‌های روان‌شناسی جدید بررسی کرده مقولاتی در اندیشه‌های سعدی به دست دهد.

((روان‌کاوی سعدی))؛ ((خوشبینی به زندگی و باور به نعمات نهفته در آن و اصالت دستگاه آفرینش))؛ ((زندگی و شخصیت انسان از نظرسعدی و رسالت انسان بودن)); ((هدفمندی دستگاه آفرینش و لزوم توجه به کلیت کائنات))

))جنگ پایان پذیر توانگران و مستمندان))؛ ((خویشتن پذیری)) و ((ترس از قضاوت مردم و گرایش عصبی به جلب تایید و تحسین دیگران.))

جدال مدعیان با سعدی امداد – حسن ناشر: نوید
      در این پژوهش، نویسنده در مقام دفاع از سعدی برآمده و تلاش کرده برخی نوشته‌ها و گفته‌های مخالف در باب سعدی را پاسخ گوید.

مواردی که نویسنده آن را انتقاد نموده و به دفاع از سعدی برخاسته ((کتاب مگر این پنج روز, سعدی آخرالزمان))، ((خبر روزنامه کیهان مبنی بر فروش اوراقی ازشاهنامه فردوسی در لندن))، ((کتاب جدال با مدعی))، ((اتهام بی‌علاقه‌گی سعدی به وطنش))، ((تهمت دروغگو بودن سعدی))، ((حسادت و کینه‌توزی معاصران سعدی))، ((نقل قول‌هایی از صاحب‌نظران داخلی و خارجی درباره سعدی)) و ((توصیف شهرت سعدی در اروپا.))

ذکر جمیل سعدی

ذکر جمیل سعدی: مجموعه مقالات و اشعار به مناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگرد و تولد شیخ اجل سعدی
گردآورنده: کمیسیون‌ملی‌یونسکو، ایران
ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات

بوستان و گلستان به اهتمام دکتر غلامحسین یوسفی

غزلیات سعدی به اهتمام دکتر خلیل خطیب رهبر