درنگی در کتاب «یادداشت‌های پکن» نوشتۀ دکتر محمد دهقانی

درنگی در کتاب «یادداشت‌های پکن» نوشتۀ دکتر محمد دهقانی

دکتر معصومه خسروی: کتاب «یادداشت‌های پکن» حاصل اقامت چند ماهه دکتر محمد دهقانی برای تدریس زبان و ادبیات فارسی در پکن است که با نگاهی فرهنگی و تیزبین به تحولات فرهنگی چین می‌پردازد. این اثر به تازگی توسط نشر «نگاره آفتاب» و به قلم محمد دهقانی منتشر شده است. نویسنده این کتاب می‌گوید این یادداشت‌ها حدود یک دهه پیش نوشته شده‌اند و در این یک دهه کشور پهناور چین و مخصوصا پایتخت آن پکن، که موضوع اصلی این یادداشت‌هاست، بی‌تردید مدرن‌تر شده و از حیث فناوری و تکنولوژی لابد بسیار تغییر کرده است اما مثل هر فرهنگ و تمدن کهنسال دیگری، هسته‌هایی که بنیاد هستی چین هستند در پس این تغییرات ظاهری چین، هم‌چنان پایدار مانده‌اند و همین هسته‌های فرهنگی ثابت و بدون تغییر هستند که خیابان‌های پکن و شانگهای را با همه آسمان‌خراش‌ها و اتوموبیل‌های مدرن‌شان از هرجای مدرن دیگری در جهان جدا می‌کنند و باعث می‌شوند احساس کنی آنچه در هوای این خیابان‌ها جریان دارد، نقش و نفس بودا و کنفوسیوس و لائوتسه است.

بخشی از این کتاب ماجرای غم‌انگیز فالون گونگ- یک روش چی گونگ باستانی تزکیه ذهن و بدن – است که طی آن محمد دهقانی به تفصیل پیشینه و خواستگاه روش معنوی فالون گونگ (فالون دافا) و واقعیات تلخ مربوط به آزار و اذیت ظالمانه آن توسط رژیم کمونیستی چین پرداخته است. نگارنده در کتاب خود می‌‌‌‏گوید که حدود شانزده سال پس از فروکش کردن انقلاب فرهنگی مائو، حزب کمونیست آماج دیگری را یافت تا طعن و لعن خود و در نهایت تنفر عوام را متوجه آن کند. این آماج فالون گونگ بود که فعالیت خود را در چین از اوایل دهه ۱۹۹۰ آغاز کرده بود. به زعم نویسنده «یادداشت‌های پکن»، فالون گونگ راه و روشی تازه برای تزکیه نفس و دستیابی به تندرستی و آسایش روان است و هیچ ادعای سیاسی یا اجتماعی ندارد و قاعدتاً نمی‌بایست از این نظر خطری برای اقتدار حزب کمونیست باشد و عجیب آنکه مقامات بلند پایه دولت چین در آغاز کار آن را تشویق و ترغیب هم می‌کردند. با اینحال، هزاران تن تا کنون  زیر شکنجه جان سپرده و عده بیشماری ناپدید شده‌اند. هولناک‌تر از همه اینکه گاه اندام‌های درونی آنها مثل قلب، کلیه و کبد را زنده زنده از تن خارج کرده‌اند تا در جراحی‌های پرسود پیوند عضو به کار گیرند. این درحالی است که در فوریه ۱۹۹۹ یکی از مقامات ورزش چین اعلام کرد که فالون گونگ موجب شده است که صد میلیارد یوآن در هزینه‌های پزشکی کشور چین صرفه‌جویی شود، و در ۲۵ آوریل همان سال، کمتر از سه ماه پیش از سرکوب فالون گونگ، نخست وزیر چین، با نمایندگان فالون گونگ ملاقات کرده و به آنها اطمینان داده بود که در انجام تمرینات‌شان کاملا آزاد هستند. اما شمار تمرین کنندگان فالون گونگ در چین تا آن هنگام به حدود یکصد میلیون نفر رسیده بود و گفته می‌شد یک سوم از اعضای حزب کمونیست و شماری از مقامات بلند پایه حزب به فالون گونگ پیوسته بودند.

نویسنده «یادداشت‌های پکن» در ادامه به ذکر زمینه‌چینی برای آغاز آزار و اذیت فالون گونگ می‌پردازد و در نهایت تشریح می‌کند که چگونه در بامداد روز بیستم ژوئیه ۱۹۹۹، نیروهای مسلح چین، به دستور جیانگ زِمین، رهبر چین در آن زمان، حمله رعدآسایی را برای دستگیری پیروان فالون گونگ در سراسر کشور آغاز کرد و این‌گونه سرکوب هولناک میلیون‌ها شهروند چینی آغاز شد. نگارنده می‌افزاید اکنون که بیش از یک دهه از آن زمان می‌گذرد، بر حسب گزارش‌هایی که منابع مختلف منتشر می‌کنند، تعقیب، شکنجه و کشتار کسانی که فالون گونگ را تمرین می‌کنند در چین کماکان ادامه دارد. بسیاری از آنها را برای «اصلاح» روانه زندان‌ها، اردوگاه‌های کار اجباری و حتی بیمارستان‌های روانی کرده‌اند و سال‌ها است که فروش اعضای بدن تمرین‌کنندگان فالون گونگ در زندان‌های چین بدل به تجارتی پر سود شده است و میزان جراحی‌های پیوند اعضا را در چین به شدت افزایش داده است. همچنین از لحاظ تبلیغاتی حزب کمونیست توانست همه اجزای جامعه را، از وزارتخانه‌ها گرفته تا سازمان‌های دولتی و مردم کوچه و بازار، به مخالفت با فالون گونگ برانگیزاند.

نگارنده «یادداشت‌های پکن» در ادامه به طرح این پرسش می‌پردازد که با توجه به اینکه فالون گونگ هیچ داعیه سیاسی نداشت و ظاهراً هیچ خطری برای دولت چین نبود، چرا حزب کمونیست به سرکوب گسترده و همه جانبه آن دست زد. وی معتقد است که هیچ دلیل موجهی برای این تعقیب و آزار وجود ندارد.

فالون گونگ تنها به مردم می‌آموزد که از اصول «جِن، شَن، رِن (حقیقت نیکخواهی بردباری)» پیروی کنند تا از حیث روان و اخلاق تذهیب شوند و با اجرای پنج سری تمرین مراقبه‌ای تندرستی خود را بهبود بخشند. حتی مقامات حزب کمونیست نیز از تاثیر مثبت فالون گونگ بر جامعه خود و اعضای حزب آگاه بودند. در پاسخ به پرسش مطرح شده فوق، نویسنده می‌افزاید که برخی علت سرکوب و آزار و اذیت را صرفاً خصومت و حسادت شخصی جیانگ زمین، در مقابل شهرت و محبوبیتی دانسته‌اند که بنیان‌گذار فالون گونگ در چین و دیگر جاها به دست آورده بود. دلیل دیگر این است که حزب کمونیست چین پس از فروپاشی شوروی، برای آنکه بقای خود را تضمین کند نیازمند دشمن بزرگ دیگری بود و چون چنین دشمنی وجود نداشت، نیاز بود که آن را به دست خود بیافریند. به زعم نگارنده «یادداشت‌های پکن»، دلیل دیگر سرکوب فالون گونگ این می‌تواند باشد که اگر حکومتی احساس کند شخص یا نهادی مستقل از حکومت ممکن است توجه گروهی از مردم را جلب کند و آنها را به حرکت جمعی وادارد، آن را بالقوه خطرناک تلقی می‌کند و می‌کوشد سرچشمه آن را ببندد.

همچنین در کتاب «یادداشت‌های پکن» به بخش‌های دیگری نظیر زبان فارسی و مسلمانان پکن، تیان‌آن‌من، خط چینی، شعر چینی برمی‌خوریم.

زندگی دانشگاهی در چین، آداب خوردن، و نگاهی به اماکنی نظیر کاخ تابستانی (ای هه یوئن) و کاخ سوخته (یوئن مین یوئن)، فصول دیگری از این کتاب خواندنی را تشکیل می‌دهند. نگارنده «یادداشت‌های پکن» معتقد است که مثل هر فرهنگ و تمدن کهنسال دیگری، هسته‌هایی که بنیاد هستی چین هستند در پس این تغییرات ظاهری هم‌چنان پایدار مانده‌اند. «یادداشت‌های پکن» در ۱۸۴ صفحه، با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۱۶ هزار تومان به چاپ رسیده است.

منبع: روزنامۀ عطر یاس و dmdehghani.ir

درنگی در کتاب «یادداشت‌های پکن» نوشتۀ دکتر محمد دهقانی