انتقاد برنده جایزۀ کتاب سال آلمان از هانتکه

به نقل از دویچه‌وله- هیئت داوران جایزه کتاب آلمان رمان «منشا»، نوشته ساشا استانیشیچ، نویسنده 41 ساله آلمانی-بوسنیایی را از میان 200 رمان دیگری که در طی سال گذشته منتشر شده بودند به عنوان برنده جایزه کتاب آلمان سال 2019 معرفی کردند.

هیئت هفت‌نفره داوران جایزه کتاب آلمان در بیانیه‌ای درباره اثر برگزیده نوشت «تخیل و طنز موجود در این رمان و دوری آن از رئالیسم، تاریخ‌نگاری و قطعیت حیرت‌انگیز است. در پس هر لایه از عبارت‌های رمان او خاستگاه‌های بیان‌نشدنی کمین کرده‌اند که همزمان در خدمت داستان‌نویسی بوده‌اند.»

دویچه‌وله در توضیح این رمان نوشته است «نویسنده این رمان در سال 2009 برای دیدار مادربزرگش که در آستانه بیماری فراموشی است راهی دهکده‌ای به نام اوسکوراوسا در کوه‌های بوسنی هرزگوین می‌شود که فقط 13 نفر ساکن آن هستند. این دیدار الهام‌بخش او برای نوشتن رمانش و ارتباطش با نسل‌های گذشته‌ می‌شود. خود نویسنده این کتاب را به سلف‌پرتره‌ای با اجدادش توصیف کرده است. او در این رمان هم‌چنین درباره مهاجرت خانواده‌اش در خلال درگیری‌های یوگسلاوی به آلمان، انطباق با جامعه و نقشی که خاستگاه هر شخصی در درجه اول ایفا می‌کند نوشته است.»

مراسم اهدای جایزه کتاب آلمان به نویسنده بوسنیایی خالی از حواشی و جنجال نبود. او در این مراسم به انتقاد از اهدای جایزه نوبل ادبیات به پتر هاندکه پرداخت و گفت «من خیلی خوش‌شانس بودم که از آنچه که پتر هاندکه از توصیف آن در نوشته‌هایش عاجز بود، فرار کرده‌ام.»

او در ادامه گفت: «خیلی عجیب است که واقعیت را طوری نشان دهیم که تنها شامل دروغ‌ها شود.»

لازم به ذکر است که اهدای نوبل ادبیات به پتر هاندکه، نویسنده اتریشی که در دهه ۱۹۹۰ میلادی طرف ملی‌گرایان صرب را در جنگ بوسنی گرفت و جنایت‌های جنگی آنان را بسیار کم‌تر از آنچه بود ارزیابی کرد انتقادات زیادی را در پی داشت.

ساشا استانیشیچ در سال 1978 در شهر  ویشه‌گراد، در شرق بوسنی‌ هرزگوبین متولد شد و در سن 14 سالگی در زمان جنگ بوسنی به آلمان پناهنده شد. رمان دیگر این نویسنده بوسنیایی با عنوان «چطور سرباز گرامافون را تعمیر می‌کند» جوایز متعدی را در آلمان و خارج از آلمان برایش به ارمغان آورد  و به چندین زبان نیز ترجمه شد.

جایزه کتاب آلمان که از معتبرترین جوایز ادبی در کشور آلمان است از سال 2005 هر سال به بهترین رمان آلمانی‌زبان و منتشر شده در کشورهای آلمان، سوئیس و اتریش که توسط ناشرین آن‌ها انتخاب و نامزد می‌شود جایزه می‌دهد.

برنده که هر سال در مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت انتخاب می‌شود مبلغ 25 هزار یورو دریافت خواهد کرد؛ به اضافه این‌که کتاب معمولا به فهرست پرفروش‌های آثار هم راه می‌یابد. 5 نامزد دیگر هر کدام صاحب 2500 یورور به عنوان جایزه می‌شوند.

سال گذشته اینگر ماریا ماله با رمان «مجمع‌الجزایر» برنده جایزه کتاب سال آلمان در سال 2018 شناخته شد.