نگاهی به زندگی و آثار رامبرانت

تابلوهای رامبراند

ساسکیای مهربان و صمیمی برای او بزرگ‌ترین منبع الهام بود در نقاشی هایش او را تا سرحد خدایان و الهگانی چون فلورا و آتنا بالا می برد بزرگ ترین سرگرمی آن در این بود که ساسکیا با لباس‌های گوناگون از لباس‌های ساده و بی پیرایه گرفته تا فاخر و سلطنتی و حتی لباس‌های آهنین مخصوص رزم در مقابل رامبراند قرار گیرد و تا ساعاتی بعد شاهد شمایل خویش بر روی بوم نقاشی گردد. علاوه بر این سرگرمی که باعث می شد به شمار آثار ارزشمند گنجینه هنری رامبرانت اضافه شود، بی بند و باری‌های آنها در خوش گذرانی و ولخرجی باعث افت اخلاقی شان شده بود. آنها تصمیم گرفتند که با ازدواج عیش شان را برای همیشه ادامه دهند و در تاریخ 10 ژوئن سال 1633 به زعم مخالفت شدید خانواده ساسکیا در کلیسایی دورافتاده و خارج از شهر زادگاه ساسکیا (لیوواردن) با یکدیگر پیمان زناشویی بستند. رامبرانت که بعد از ازدواج با ساسکیا خود را از نظر مالی بی نیاز می دید، افراط ورزی هایش را در کامجویی از مواهب زندگی را شدت بخشید و همین امر باعث شماتت اطرافیان نسبت به اعمال او و همسرش گشت. رامبرانت سی ساله کارگاه بزرگ و پر رونقی را اداره می کرد که با وجود انواع و اقسام مدل‌هایی نظیر مجسمه های نیم تنه و تمام قد قدیمی، تابلوهایی گران بها از آثار اساتید، حیوانات و پرندگان خشک شده بی نظیر و بسیاری اشیا دیگر که سرآمد تمامی کارگاه های هنری آمستردام محسوب می شد و به هنرجویانش که عموماً از خانواده هایی مرفه بودند این امکان را می داد تا با تنوع حاصل از مدل های بی نظیر کارگاه، آن گونه که مایلند طراحی و نقاشی کنند. هنرجویانی چون فردیناندبل، وان هوگستراتن، هیمان دولارت، نیکلاس ماس و … به درجه ای از تبحر رسیده بودند که استاد با امضای خویش بر پای تابلوهای ترسیم شده ایشان، مبالغ زیادی را نصیب خویش می کرد.

سبک تخصصی رامبرانت وان راین

باروک

آنچه امروزه به عنوان مکتب باروک (سبکی موقر و کاملاً جدی) می شناسیم تا قبل از قرن بیستم با تعاریفی چون عصر باروک، هنر باروک، سیاست باروک و علم باروک به مشابه سبک و سیاقی نامتعارف در مقایسه با آثار کلاسیک قلمداد می شد. چرا که مکتب کلاسیک با قوانین و ضوابط خاص خود هر فکر و هنرورزی را در قالب های آکادمیک قرار می دهد و جای زیادی برای بدعت گذاری و نوآوری باقی نمی گذارد. خیل طرفداران کلاسیک به مکتبی که از نظر قوانین حاکم بر شیوه مقبول خودشان غریب گنگ و ریاکارانه می نمود باروک نام نهادند. حتی هنرمندانی را نیز که منتسب به این سبک می دانیم از این که منسوب به شیوه باروک باشند شرم داشته اند.

معنی لغوی باروک

باروک که از یک واژه پرتغالی به معنی « مروارید بی شکل » الهام گرفته شده که بیانگر روحیات و خواستگاه‌های انسان نیمه دوم قرن‌شانزدهم است. انسانی که همواره با دوگانگی‌هایی چون: دنیا و آخرت، زندگی و مرگ، فقر و ثروت، درست و نادرست و … مواجه بوده است. اندیشمندانی چون مارتین لوتر و اراسموس زرق برق و تندروی های کاتولیک های دنیاگرا را رد می کنند و با اعتراض به زیاده خواهی و قدرت طلبی، انسان را به ساده زیستی و پرهیزکاری دعوت می کنند. از طرفی سردمداران کاتولیک پروتستان ها را خشن و کوته فکر می خوانند و با خدمت گرفتن هنری متعادل سعی در بارور کردن دنیایی دارند که در نهایت به سعادت اخروی منتهی می شود. این نهضت های فکری و مذهبی که هر یک با تمام قوا اذهان را به سوی خود جلب می کرد، انسان را در برزخی می انداخت که می باید در آنجا سال ها و شاید برای همیشه به داوری بنشیند تا بتواند آنچه را که حقیقت و ثواب است بپذیرد. در این جاست که این انسان برای مصون ماندن از خطرهایی چون متهم شدن به لاابالی گری و بی مذهبی و تردید، چاره ای نمی بیند جز این که خود را در پشت چهره ای ساختگی و ماسک گونه که موجه جلوه کند پنهان دارد به امید این که شاید روزی بتواند آنچه را که درست است انتخاب کند.

باروک و هنر نمایش

نویسندگان و متفکران تأثیرگذاری چون تورکاتو آچتوی ایتالیایی، شکسپیر انگلیسی و مره فرانسوی با سبک متظاهرانه و پرشور باروک هم آواز می شوند و
هر کدام به نوعی در آشتی دادن آن با اخلاقیاتی که هسته اصلی اش دوری گزینی از دروغ و نیرنگ است تلاش می ورزند و مقام آن را تا حد زیادی اعتلا می بخشند و از نمایش و تئاتر که قرن ها بعد از دوره درخشش و شکوه یونان و روم کلاسیک دوباره احیا شده بود سود جسته و افکار و آرا خود را در قالب قهرمانان مردم پسند نمایشنامه هایشان بیان می کردند به خصوص آثار شکسپیر سرشار از قطعاتی است که زندگی را نوعی تئاتر می خواند از جمله در مکبث،می گوید: « زندگی سایه ای است لغزان، بازیگری بینوا، که بر صحنه می خرامد، و مهلت خود را با دلهره می گذراند، و دیگر خبری از او نمی شود؛ زندگی داستانی است پرشور و غوغا، اما بی معنا، که ابلهی روایت کرده است. »

در نمایشنامه هر طور که بخواهید، می گوید:« دنیا همه صحنه ای است، و مردان و زنان بازیگران: به صحنه می آیند و از صحنه می روند؛ و هر کسی در عمر خود بسیار نقش ها بازی می کند. » مره نیز به سهم خود اخلاق و ادب را وارد باروکی کرد که به سبب حرکات تند و تیز و سنت شکنی هایش انجام گسیخته می نمود، او می گوید:« باید هنرپیشه خوبی بود … انسان باید تصور کند که در صحنه تئاتر است و دارد نقشی را بازی می کند. » مره و پیروانش معتقد به انسان شریفی هستند که باید نقش خودش را بازی کند نقشی که از صداقت و صمیمیت انسان نکاهد و برای حصول به این امر آدمی باید به واقع پاک و شریف باشد.