نشانه شناسی واقعۀ دقوقی

نشانه شناسی واقعۀ دقوقی

(دکتر حمیدرضا توکلی)

جان‌مایۀ قصۀ پیچیدۀ دقوقی واقعۀ مفصل دقوقی است که سرشار از جنبه‌های رمزی و عناصر تأمل برانگیز است. در این نوشتار نخست، به معرفی نمادها و صحنه‌های مکاشفۀ دقوقی می‌پردازیم؛ آن‌گاه قصه را در پیوند با قصۀ موسی و خضر، مورد مداقه قرار می‌دهیم.

به گمان ما، قصۀ مثنوی بر انگارۀ قصۀ قرآنی شکل گرفته است. رمز و رازهای واقعۀ دقوقی با توجه به گفتگوی قصه با داستان خضر و موسی نمایان‌تر می‌شود. هر دو روایت می‌کوشند تمایز منطق عالم غیب و شهادت را پدیدار سازند.

کلیدواژه‌ها: نشانه‌شناسی، نماد، واقعه، قصۀ موسی و خضر، قصۀ دقوقی.

دانلود مقاله

دربارۀ دکتر حمیدرضا توکلی

«حمیدرضا توکلی» توانست با کتاب «از اشارت‌های دریا» برنده جایزه ۱۱۰ سکه‌ای جلال آل‌احمد شود.
به گزارش خبرنگار مهر، سال 1390 در حوزه‌ نقد ادبی چهارمین جایزه ملی جلال آل‌احمد ۵ اثر به مرحله دوم داوری راه یافته بودند و نامزد دریافت گران‌ترین جایزه تاریخ ایران در حوزه کتاب شده بودند.

این آثار عبارت بودند از:

۱- «علم‌الجمال و جمال در ادب فارسی‌» نوشته سیمین دانشور که مسعود جعفری آن را تدوین کرده است.

۲- «از اشارت‌های دریا‌» نوشته حمید‌رضا توکلی

۳- «آینه جادویی خیال‌» نوشته محمد برفر

۴- «داستان کوتاه در ایران‌» نوشته حسین پاینده

۵- «نامه باستان در بوته داستان‌» نوشته اسدالله جعفری.

اما این حمیدرضا توکلی بود که توانست با کتاب «از اشارت‌های دریا» که انتشارات مروارید سال ۱۳۸۹ آن را به چاپ رسانده است، نظر هیئت داوران و هیئت علمی جایزه جلال آل‌احمد را در بخش نقد ادبی به خود جلب کند و به عنوان برنده این جایزه ۱۱۰ سکه‌ای انتخاب شود. این کتاب در دوره پانزدهم جایزه کتاب فصل نیز به عنوان برگزیده دست یافته بود.

توکلی در کتاب «از اشارت‌های دریا» به ویژگی‌های روایتگری در مثنوی پرداخته است. مثنوی و چشم‌انداز، وضع غریب قصه‌ها در مثنوی، زاویه روایت در مثنوی، روایت چندآوا و قصه قصه‌های مثنوی، تداعی و گریز در روایت مولانا، زبان و روایت در مثنوی، مثنوی و اسلوب قصه در قصه، موسیقی، زمان و بوطیقای روایت، ‌از موضوعات این کتاب هستند.