ادونیس (علی احمد سعید)

ادونیس (علی احمد سعید)

از بزرگ‌ترین و بنام‌ترین شعرای پیشرو و از ژرف‌اندیش‌ترین و خوش‌فکرترین شعرشناسان معاصر. در 1930 در سوریه به دنیا آمد. در 1949 تحصیلات متوسطه را به پایان برد و در 1954 لیسانس فلسفه از دانشگاه دمشق گرفت. در 1956 به لبنان رفت و تابعیت این کشور را پذیرفت. در 1957 در بنیانگذاری و سردبیری مجلۀ شعر همکاری کرد و تا سال 1963 به همکاری خود با این مجله ادامه داد. در 1968 مجلۀ مواقف را بنیاد نهاد و در 1973 از دانشگاه سن‌ژوزف بیروت در رشتۀ ادبیات دکترا گرفت.

در 1974 جایزۀ همایش جهانی شعر را در پیتسبرگ امریکا گرفت و از همان سال به تدریس در دانشگاه لبنان پرداخت. در 1994 جایزۀ ناظم حکمت به او تقدیم شد. اکنون چندسالی است در پاریس اقامت دارد.

ادونیس در شاعری و نقد شعر چند ویژگی ممتاز دارد و آن شناخت عمیق شعر و فرهنگ کهن عرب، آگاهی بسیار از شعر مغرب زمین به ویژه شاعران فرانسوی زبان، وقوف بر مهمترین و روزآمدترین دیدگاه‌ها و نظریات ادبی در زمینۀ شعر و داشتن ذهنی بس پویا و نواندیش و خلاق و قریحه‌ای بس فیاض و پرمایه است.

شاید کمتر شاعر معاصری در جهان عرب به مانند او دغدغۀ نوگرایی دائم، خاصه در زبان و تصویر و ساختار، دارد و کمتر شاعری نیز به اندازۀ او دربارۀ مباحث نظری شعر غور و تأمل کرده باشد. تاکنون چند دفتر و چندین گزینه اشعار او به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و زبان‌های دیگر ترجمه شده است. مجموعه شعرهای او عبارتند از:

شعرهای نخستین (1957)

برگ‌هایی در باد (1958)

ترانه‌های مهیار دمشقی (1961)

کتاب تحولات و کوچ در اقلیم روز و شب (1965)

صحنه‌ها و آیینه‌ها (1968)

این است نامم (1971)

مفردی به صیغۀ جمع (1975)

تقابل‌ها و آغازها (1980)

کتاب شهربندان (1985)

شهوتی که در جغرافیای ماده پیش می‌رود (1987)

در بزرگداشت چیزهای مبهمِ روشن (1988)

ابجدی دیگر (1994)

کتاب 1 (1995)

کتاب 11 (1998)

مطالعات منتشر شدۀ او عبارتند از:

در آمدی بر شعر عرب (1971)

زمان شعر (1972)

ثابت و متحول (1974-1978)

پیش‌درآمدی بر اواخر قرن (1980)

سیاست شعر (1985)

شعریت عربی (1985)

سخنِ سرآغازها (1989)

تصوف و سورئالیسم (1992)

اینک تویی ای وقت (1993)

نظام و کلام (1993)

متن قرآن و چشم‌اندازهای نوشتن (1993)

همچنین مجموعۀ آثار نمایشی جورج شحاده و مجموعه‌های کامل شعرهای سن‌ژون‌پرس و ایو بونفوا به قلم او به عربی ترجمه شده است.

منبع

از سرود باران تا مزامیر گل سرخ

موسی اسوار

نشر سخن

ص 293

مطالب مرتبط

1.  چند سروده از ادونیس
2.  یادداشت دکتر شفیعی کدکنی دربارۀ ادونیس
3. کتاب‌های دکتر عبدالحسین فرزاد