کتاب همزاد اثرِ اتو رانک

مقدمه:
اتو رنک ( 1939 1884 .م )، روانکاو و روان تحلیل‌گر اتریشى تبار و روان پزشک هم زادگاه زیگموند فروید، از شاگردان و همکاران مشهور وى بود که بیست سال پس از شاگردى و همکارى نزدیک با بنیان پ‌گذار روانکاوى نوین از او کناره گرفت. در میان آثار و مطالعات روان‌شناسى هستى‌گرایانه و روان‌درمان اگزیستانسیال که از مهم ترین دغدغه‌هاى رنک و دستاوردهاى جدید او براى انسان مدرن است،
مى‌توان به پیوند مطالعات او با اسطوره و ادبیات و اهمیت آن‌ها در تحلیل داستان‌ها و قصه‌هاى کلاسیک جهان توجه کرد.

با توجه به رویکردِ روان‌شناسى به اسطوره و ادبیات، دانشى جدید و بینارشته‌اى ظهور مى‌نماید که خود بسترى را براى تحلیل روان‌کاوانه و اسطوره شناسانۀ خویشکارى هاى قهرمانان به عنوان مهم ترین عنصر در داستان‌ها و قصه‌ها فراهم مى آورد و از حقایق تازه اى دربارۀ نهاد بشر و علایق و آرزوهاى او پرده برمى دارد.

اتو رنک در دو رویکرد به مطالعه و بررسى داستان هاى اسطوره اى و روایت‌هاى عامیانه مى پردازد. او در رویکرد نخست، در کتاب اسطورۀ تولد قهرمان 1 به تحلیل اسطوره ها در سنت فروید مى پردازد و با محوریت مقولۀ قهرمان بیش از هر کسى به موضوع نحوۀ تولد قهرمان و ابعاد گستردۀ اسطوره اى آن مى پردازد و براى اثبات اندیشه هاى خود، از بیش از سى داستان اسطوره اى سود مى برد. او با تأسى از فروید در تحلیل اسطوره ها و نیز با هم طراز دانستن اسطوره و رؤیا، اسطوره قهرمان را به نحوى تعریف می‌کند که اگرچه موازین آن جدید نمى نماید، ولى از اصالت نظریۀ فروید دربارۀ اسطوره و داستان هاى اسطوره اى خبر مى دهد.

در آراى او، تولد و بقا به کارهاى بزرگ قهرمانى مبدل مى شود و حتى اسطوره هاى خلقت، به منزلۀ تحقق کار آفرینش عالم لحاظ مى شوند که از ناحیۀ قهرمان صورت گرفته است. وجه تشابه این داستان‌ها، قهرمانانى هستند که از چشم اندازهاى اساطیرى مشترکى برخوردارند.

در حقیقت، تولد قهرمان که رنک آن را در آثار خویش، عملى قهرمانانه قلمداد مى نماید، تمهیدى است براى رفتارهاى الگومند و اسطوره مدارى که پس از تولد و در دوران بزرگسالى از قهرمان سر مى زند. از این رو، خاستگاه ها و کارکردهاى مشترک میان قهرمانان مختلف، آنان را در گستره اى از روابط اسطوره اى و آیینى به یکدیگر متصل مى سازد که رنک منشأ آن را قوه ذهن و نیروى تخیل بشر تلقى می‌کند.

رنک با انتشار کتاب جراحت تولد 2، حرکتى بنیادین در اصول تفکرات خود نشان داد. وى در این کتاب هنوز همچون فروید اسطوره را برآورندۀ آرزو مى داند، اما آرزویى که اکنون باید برآورده شود. آرزویى که در آراى وى در این کتاب جایگاهىمحورى مى یابد، میل به عدم تولد یا ایجاد زهدانى دومین در صورت تحقق آن است. در این کتاب بر خلاف اثر پیشین وى که همواره پدر در معرض انتقاد و انتقام
قهرمان قرار داشت، مادر مقصر اصلى است، زیرا قهرمان را به دنیا آورده است. رنک کور شدن ادیپ را در پایان ماجرایش، نمادى از بازگشت او به تاریکى زهدان مادر را به عنوان موردى از پیوند پیشاادیپى و « آدونیس » تصور می‌کند. او حتى اسطوره نه ادیپى به مادر لحاظ می‌کند، زیرا علیرغم تولد و زیستن در این عالم، بر آن است تا هیچ گاه از امنیت زهدان مادر دور نگردد.