معرفی انیمیشن آقای هابلوت

نگاهی دیگر

داستان با تصویر ساعت، ماشینِ تایپ و آقای هابلوت آغاز می‌شود مردی با لباسی عجیب که می‌توان در آن غلبۀ صنعت و آثار  «زندگی برای کار» را مشاهده کرد.

او در ابتدای فیلم دارد مدام چراغ‌ها را روشن و خاموش کند. تردید و شک و تلاش برای یافتن اطمینان اولین پیام‌های این قسمت است. چیزی او را تهدید می‌کند، و برای همین او مدام در حال محکم‌کاری است. «کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند» بعد او به سراغ قاب‌ها می‌رود. تا کاملا مرتب و منظم باشند. این قسمت من را یاد شعری از شیمبورسکا می‌اندازد: «جهنم بی‌نظمی را بر جهنم نظم ترجیح می‌دهم.»

در واقع در اولین صحنه‌های این انیمیشن ما با «جهنم نظم» روبروئیم. با انسانی که زندگی را کامل می‌خواهد. کامل اما نه کاملا. زیرا کسی که زندگی را کاملا می‌خواهد می‌داند بی‌نظمی، خارج شدن از برنامه و … همه و همه بخشی از همین زندگی‌اند. بنابراین آقای هابلوت در اولین تصاویر خودش را فردی کمال‌طلب معرفی می‌کند. او در پی موفقیت است و انجام امور به بهترین نحو و در این میان برای یافتن زندگی در یک نقطۀ نامعلوم چیزی که جا می‌گذارد خود زندگی است.

در صحنۀ بعدی آقای هابلوت به سراغ بالکن و گل‌های پیچ و مهره‌ای می‌رود و آن‌ها را تنظیم و امتحان می‌کند. منظرۀ بیرون محیطی بسیار دلگیر است که غلبۀ آهن بر انسان در آن کاملا مشهود است. یک محیط پیشرفته که از رشد بازمانده. در بیرون افرادی را می‌بینیم که کلاهشان مجهز به سیستم پرواز است. آن‌ها برای رسیدن به محیط کار دارند پرواز می‌کنند. بنابراین باید متوجه بود این پیشرفت‌ها ما را دارد کدام سمتی می‌برد: به برده و قربانی کار شدن. به آنچه کارل مارکس و جورج لوکاچ و پیش از آن‌ها هگل در موردش هشدار داده بودند: از خودبیگانگی. امری که مارکس آن را حاصل استثمار طبقۀ سرمایه‌دار می‌داند. بت‌وارگی کلا و طلسم‌انگاری حاصل این‌ها می‌شود کاری که مهمتر از زندگی است. در این بین آقای هابلوت سگی روباتی را می‌بیند که رها می‌شود. یک آن نظرش جلب می‌شود اما می‌رود تا از برنامه روزانه‌اش جا نماند. روز بعد می‌بینیم او صبح زود، رأس ساعت مقرر بیدار  شده. باید دقت کرد روی چشمان آقای هابلت یک دوربین قرار دارد تا او بتواند دقیق ببیند. اینجا یه سؤال جدی مطرح می‌شود. آیا پیشرفت‌های صنعتی و علمی و وسایلی که برای رفاه و آسایش به انسان هجوم آورده‌اند باعث ارتقا و توسعۀ او نیز شده‌اند؟ به عبارت دیگر، آیا دوربین مجهز آقای هابلوت باعثِ نگاه کردن هم شده است؟ آنچه در این قسمت می‌توان فهمید این است: ابزارهای دیدن نمی‌توانند نگاه کردن را به انسان هدیه کنند. ما به مراتب خیلی یشتر از پیشینیان انباشته از اطلاعاتیم اما آیا این اطلاعات به آگاهی ما افزوده است؟ ما را رشد داده؟ آیا ما بیشتر شده‌ایم؟ به این‌ها باید فکر کرد.

آقای هابلوت سر میز صبحانه مجددا آن سگ رها شده را می‌بیند اما زنگ ساعت ناگهان او را از جا می‌پراند. در اینجا همچنان نظم و عادت و روال روزانه و خودکارشدگی در دست ابتذال حرف اول و آخر را می‌زند. خب آقای هابلوت در دفتر نسبتا بزرگ کارش که پر از کتاب و … است چه می‌کند؟ در اینجا نکتۀ مهمی وجود دارد. آقای هابلوت زمان زیادی مشغول است. اما آیا مشغول بودن به معنی انجام دادن کاری است؟ در اینجا می‌بینیم زمان زیادی از آقای هابلوت سوخت می‌شود. او دائم دارد اطرافش را مرتب و منظم می‌کند. او وسواس نظم دارد. انگار می‌خواهد با بی‌نظمی ذاتی جهان مبارزه کند. بنابراین می‌بینیم انسان تسلیم شده، انسان سقوط کرده در روزمرگی عملا زمان خیلی کمی کار مفید و سازنده انجام می‌دهد. سگ کوچک روباتی که در سرمای بیرون مانده و صاحبش آن را با بی‌تفاوتی آهنی خود ترک کرده است همچنان در محور توجه آقای هابلوت است. او سه بار از کنار موضوع سگ می‌گذرد و به کارش می‌رسد. تا اینکه می‌بیند ماشینی که برای جمع زباله آمده دارد خانۀ کارتونی سگ را هم می‌برد. در اینجا دیگر نمی‌تواند تحمل کند و با وجود وسواس شدید و شاید فوبیا از جهان بیرون و ساختن یک آرمانشهر منزوی او پا به بیرون می‌گذارد و سگ را به خانه‌اش می‌آورد. باید دقت کرد با ورود سگ موزیک فیلم  احساسی می‌شود. او به آقای هابلوت محبت می‌کند و دارد روز به روز بزرگتر می‌شود و البته خراب‌کاری‌هایی هم می‌کند. خرابکاری‌های سگی که خیلی بزرگ شده و دیگر در خانه جا نمی‌شود رویارویی نظم و بی‌نظمی و تقابل عقل و احساسات و امنیت و آزادی است. امنیت و ترس خواهان برگرداندن اوضاع به حالت قبل است اما آزادی می‌خواهد آقای هابلوت تغییر کند و بپذیرد که شرایط باید عوض شود و او باید این اتوپیای جهنمی را ترک کند. نهایتا او تصمیم می‌گیرد خانه‌اش را که آن همه به آن می‌رسید بگذارد و برود در یک جای بزرگتر اما بدون امکانات که سگ بزرگش راحت باشد. او حتا در صحنۀ آخر دارد سگ را تاب می‌دهد.

بنابراین این فیلم کوتاه سفری است از کامل به کاملا. از کمال‌طلبی و اتوپیاسازی به پذیرفتن اشتباهات، بی‌نظمی و همساز شدن با ذات زندگی. خانه‌ای که آقای هابلوت جا می‌گذارد نیز در برداشتی دیگر ترک خودپرستی برای پیوستن به عشق است.

عشق آدم را تغییر می‌دهد. باعث می‌شود آدم تبدیل شود به کسی که نبوده به آدم وسعت می‌دهد. خانۀ وسیع دومی را من نمادی از وجود وسعت یافتۀ خود آقای هابلوت می‌دانم. در نهایی‌ترین پیام این فیلم می‌بینیم اصراری بر این نکته وجود دارد: حتا اگر تمام زندگی انسان‌ها را صنعت و تکنولوژی قبضه کند بازهم عشق بزرگتر است. عشق از هر چیزی در این جهان بزرگتر است. این پیام من را یاد این شعر «حافظ» می‌اندازد:

مطالب مرتبط

1. کارتون یک دقیقه‌ای «عشق را باور کن»
2. تحلیل انیمیشن Lou برندۀ اسکار 2017
3. تحلیل فیلم «خرچنگ» ساختۀ «لانتیموس»
4. نقدی بر فیلم برف‌شکن
5. نگاهی به فیلم «همه می‌دانند» ساختۀ اصغر فرهادی

معرفی انیمیشن آقای هابلوت (اسکار 2013) همراه با تحلیل