نگاهی به کتاب «زبان شعر امروز» نوشتۀ دکتر لیلا کردبچه

نگاهی به کتاب «زبان شعر امروز» نوشتۀ دکتر لیلا کردبچه

در همان حال که کاربر عادی زبان در پی انتقال مضمون است و از واژه‌ها و ویژگی‌هایی که رسانگی کلام را به تاخیر بیاندازند می‌گریزد، شاعر به گونه‌ای رندانه زبان را به کار می‌گیرد. چرا که زبان در اثری که او می‌آفریند، صرفاً درپی حمل بار معنا و انتقال آن از متن به مخاطب نیست، بلکه خود، مقصود اصلی است، بر خلاف متون دیگری که در آن‌ها اگر بتوانیم مضمون را به شیوه ای دیگر انتقال دهیم، زبان عنصری قابل حذف خواهد بود.

گزیده ای از کتاب “زبان شعر امروز” نوشته لیلا کردبچه:

در شعر معاصر مسألۀ زبان و تغییرات و دگرگونی‌های آن از اهمیّتی بسیار برخوردار است؛ چراکه شعر فارسی در صد سال اخیر نه‌تنها در حوزۀ محتوا و رویکردهای مضمونی دستخوش دگرگونی شده، بلکه در زمینۀ زبان نیز گونه‌های برجسته‌سازی‌ بسیاری را پذیرفته است. این برجسته‌سازی‌های زبانی در شعر معاصر اغلب با جانبداری افراطی منتقدان و پژوهشگران نوآوری قلمداد شده‌اند، به‌گونه‌ای‌که برخی شعر امروز و زبان شعر امروز را نتیجۀ گسستی ناگهانی و عظیم از ادبیات قدیم می‌دانند، حال آنکه شعر و ادبیات معاصر نیز اگرچه ممکن است دربرابر درخت پرشاخ‌وبرگ ادبیات کهنسال، نهالی نورس یا نارس به‌نظر برسد، امّا همین نهال جوان نیز ریشه در خاک زبان فارسی دارد و این طبیعی است که هر هنرمندی برای خلق اثر هنری، هربار خود را از صفر نیاغازد و الفبا، دستور زبان، فرهنگ لغات، معانی و بیان، بدیع و عروض و قافیه‌ای ویژۀ خویش نیافریند، بلکه از گنجینه‌ای که در اختیار دارد استفاده کند.
.
.
.

اساس کار این پژوهش بررسی عوامل برجسته‌ساز زبانی در دو گروه قاعده‌افزایی (توازن آوایی، توازن واژگانی، توازن نحوی) و قاعده‌کاهی (قاعده‌کاهی واژگانی، قاعده‌کاهی نحوی، قاعده‌کاهی معنایی، قاعده‌کاهی نوشتاری) در زبان شعر معاصر و تطبیق آن‌ها با نمونه‌های موجود در ادبیات قدیم می‌باشد. فصل‌بندی و تنظیم مطالب این کتاب نیز برمبنای شیوه‌های برجسته‌سازی‌های زبان شعر در دو گروه عمدۀ قاعده‌افزایی‌ها و قاعده‌کاهی‌ها صورت گرفته که درنهایت پنج مبحث را شکل داده ‌است:

_ قاعده‌کاهی واژگان (فصل اول؛ دنیای واژه‌ها)

_ قاعده‌افزایی (فصل دوم؛ موسیقی شعر امروز)

_ قاعده‌کاهی نحوی (فصل سوم؛ ساختار نحوی زبان شعر امروز)

_ قاعده‌کاهی نوشتاری (فصل چهارم؛ نمایشِ شعر)

_ قاعده‌کاهی معنایی (فصل پنجم؛ صورخیال شعر امروز)

منبع: negahpub

نگاهی به کتاب «زبان شعر امروز» نوشتۀ دکتر لیلا کردبچه

نگاهی به کتاب «زبان شعر امروز» نوشتۀ دکتر لیلا کردبچه