مصاحبه‌های مؤثر
با مریوان حلبچه‌ای دربارۀ بزرگ‌ترین شاهکار تاریخ ادبیات کرد: شهر موسیقیدان‌های سپید اثر بختیار علی
با مریوان حلبچه‌ای دربارۀ بزرگ‌ترین شاهکار تاریخ ادبیات کُرد: شهر موسیقیدان‌های سپید اثر بختیار علی
مریوان حلبچه‌ای به بهانه انتشار رمان «شهر موسیقیدان‌های سپید» در روزهای پایانی آبان‌ماه، این کتاب را بازتابی از انسان‌های شرقی می‌داند که در میان جنگ، خشونت و ارعاب به دنیا می‌آیند و بزرگ می‌شوند و می‌میرند؛ اما بسیاری از آن‌ها مدام در تلاشند تا انسانیت خود را از دست ندهند.
بله. این اثر هم یکی از مهم‌ترین شاخصه‌هایش رئالیسم جادویی است که فراتر از کارهای قبلی نویسنده به مقوله زبان، تخیل و اندیشه فلسفی پرداخته است.
بله. من هم موافقم زیرا این اثر هم شاهکار نویسنده است و هم شاهکار ادبیات کردی و منطقه؛ رمانی که در غرب به‌ویژه در آلمان که سرزمین فلسفه و ادبیات و هنر است بارها و بارها ستوده شده و آن را با بزرگ‌ترین رمان‌های اروپایی مقایسه کرده‌اند و اشاره کرده‌اند که این اثر چیزهایی به ادبیات آلمانی و ادبیات دنیا اضافه کرده است. این شاهکار به شکل بسیار فوق‌العاده‌ای پرده از جنایت‌های یکی از تاریک‌ترین رژیم‌های فاشیستی جهان برمی‌دارد که بعد از هیتلر خوفناک‌ترین جنایت‌ها را مرتکب شده است. در غرب رمان‌های بسیاری درباره هولوکاست نوشته شده و تبدیل به فیلم و تئاتر شده‌اند که همه ما آن‌ها را می‌شناسیم و خوانده‌ایم و ستایش کرده‌ایم. شهر موسیقیدان‌های سپید بخش مهمی از زیبایی‌ها و زشتی‌های انسان شرقی را به جهانیان نشان می‌دهد.
انسان‌هایی که در میان جنگ، خشونت و ارعاب به دنیا می‌آیند و بزرگ می‌شوند و می‌میرند؛ اما بسیاری از آن‌ها مدام در تلاشند تا انسانیت خود را از دست ندهند. فکر می‌کنم این اثر در ایران هم بین منتقدان و هم بین مخاطبان طرفداران بسیاری پیدا کند و بختیار علی با چهره‌ای جدید یک بار دیگر وارد کتابخانه ایران و دیالوگ ارتباط به علاقه‌مندان کلمه، هنر، ادبیات و فلسفه شود. این اثر به شکلی دیگر ارتباطی مستقیم با ایران دارد و هم به جنگ هشت ساله و حمله دولت عراق به ایران می‌پردازد و هم به جنایت‌های بعث در آن سال‌ها و از همه مهم‌تر جهان مشترک ایران با همسایه‌ها از راه هنر و زیبایی و تاریخ فرهنگی که دارد. راهی که انسان‌ها در هر حالت حتی در میان کشت و کشتار می‌توانند به وسیله آن ارتباط انسانی خود را حفظ کنند و همدیگر را دوست داشته باشند، فراتر از زبان و ملیت و دین.
بختیار علی سال ۲۰۰۴ این کتاب را فرستاد تا پیش از چاپ به زبان اصلی بخوانم. از کتاب خیلی خوشم آمد و تصمیم گرفتم قبل از چاپ به زبان اصلی به فارسی ترجمه‌اش کنم. ترجمه را پس از اتمام برای بختیار علی فرستادم چون او به زبان فارسی مسلط است و سال‌هاست به این زبان مطالعه می‌کند. از او خواهش کردم که حتا اگر شده یک سال هم طول بکشد آن را بخواند و با متن اصلی تطبیقش دهد و پیشنهاداتش را به من بگوید. کار خیلی بیش از آنکه انتظارش را داشتم طول کشید؛ اما نتیجه‌اش بسیار راضی‌کننده بود و طی آن فرایند چیزهای بسیاری یاد گرفتم. در دولت هفتم شرایط مجوز بسیار بد بود. نخستین ناشر کتاب حتا بعد از دو سال حاضر نبود آن‌را به ارشاد بفرستد زیرا قبلا چند کتابم غیرقابل چاپ اعلام شده بود.ناچار کتاب را به شخص و ناشر دیگری سپردم و اتفاقاتی افتاد که نمی‌خواهم اینجا به آن‌ها بپردازم و بعد هم ناشر دیگر و … سرانجام کتاب به دست نشر ثالث رسید که بیش از یک دهه پیگیرانه تلاش کرد تا توانست مجوزش را بگیرد و آرزوی من و بختیار علی را برآورده کند. ترجمه چاپ‌شده از سوی نشر ثالث ترجمه مورد تایید بختیار علی است و از کیفیت قابل قبولی برخوردار است. اگر زبان فارسی اثر خوب و تاثیرگذار است نتیجه شناخت مترجم از جهان نویسنده و ارتباط نویسنده و مترجم در پروسه ترجمه و مسئولیت و تعهد ناشر به بهترین شکل ممکن است. بی‌گمان حق ترجمه آثار بختیار علی با من است و چنین تفاهمی بین ما برقرار است و همه آثارش را پیش از چاپ به زبان اصلی برای ترجمه به فارسی به من می‌سپارد، مگر در موارد استثنایی مثل کارهایی که پیش از این ترجمه شده‌اند یا من قصد ترجمه‌شان را ندارم.
آخرین رمان بختیار علی به نام «تصاحب تاریکی» و همچنین رمان «ابرهای دانیال» و نمایشنامه «به دوزخ ای بیگناهان» از این نویسنده توسط نشر ثالث در دست چاپ است و ترجمه رمان «رویای مردان ایرانی» از ماردین ابراهیم، رمانی از هیوا قادر نویسنده کتاب «خانه گربه‌ها» و گزیده اشعار شاعر بزرگ کُرد، رفیق صابر را به پایان رسانده‌ام. همچنین ترجمه فارسی به کُردی مجموعه شعر تازه‌ای از شمس لنگرودی به نام «رقص باگذرنامه جعلی» را دارم که این کتاب قبل از چاپ به فارسی در کردستان عراق به کُردی منتشر خواهد شد.
در دو دهه گذشته همچنان که آثار بسیاری از شعرا و نویسندگان کُرد را قبل از چاپ به زبان کُردی، به فارسی ترجمه کرده‌ام، برعکس آن هم بسیار اتفاق افتاده است و آثار بسیاری از شعرا و نویسندگان ایرانی را قبل از چاپ به زبان اصلی به کُردی ترجمه و منتشر کرده‌ام.
موسیقی بی کلام18 ساعت پیش
من فکر می‌کنم هرگز نبوده قلب من اینگونه گرم و سرخ…
لذتِ کتاببازی4 روز پیش
نگاهی به کتاب «خطابههای برندگان جایزۀ نوبل ادبیات» ترجمۀ رضا رضایی
نویسندگان/ مترجمانِ ایران5 روز پیش
شبیه به مجتبی مینوی!
تحلیل نقاشی7 روز پیش
نگاهی به آثار نقاش بلژیکی: «جیمز انسور»
هر 3 روز یک کتاب1 هفته پیش
جمله‌هایی به یادماندنی از نغمه ثمینی
لذتِ کتاببازی4 هفته پیش
«کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم»: امر سیاسی یعنی امر پیش‌پاافتاده
لذتِ کتاببازی3 هفته پیش
رمان «بر استخوان‌های مردگان» نوشتۀ اُلگا توکارچوک: روایتِ خشمی که فضیلت است
لذتِ کتاببازی2 هفته پیش
«صید ماهی بزرگ» نوشتۀ دیوید لینچ: روایتِ شیرجه به آب‌هایِ اعماق
درسهای دوستداشتنی2 هفته پیش
والاترین اصالت «سادگی» است…
هر 3 روز یک کتاب1 هفته پیش
جمله‌هایی به یادماندنی از نغمه ثمینی
-
لذتِ کتاببازی4 هفته پیش«کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم»: امر سیاسی یعنی امر پیش‌پاافتاده
-
لذتِ کتاببازی3 هفته پیشرمان «بر استخوان‌های مردگان» نوشتۀ اُلگا توکارچوک: روایتِ خشمی که فضیلت است
-
سهراب سپهری1 ماه پیشبریدهای از کتاب «برهنه با زمین» اثر سهراب سپهری
-
لذتِ کتاببازی2 هفته پیش«صید ماهی بزرگ» نوشتۀ دیوید لینچ: روایتِ شیرجه به آب‌هایِ اعماق
-
شاعران جهان1 ماه پیشسعاد الصباح: من می‌نویسم پس سنگباران می‌شوم!
-
درسهای دوستداشتنی2 هفته پیشوالاترین اصالت «سادگی» است…
-
هر 3 روز یک کتاب1 هفته پیشجملههایی به یادماندنی از نغمه ثمینی
-
حال خوب3 هفته پیشمدیتیشن «تعادل هفت چاکرا» همراه با طاهره خورسند