ولادیمیر مینورسکی و کتابِ دفتری برای ایران

ولادیمیر مینورسکی و کتابِ دفتری برای ایران

ولادیمیر مینورسکی (Vladimir Minorsky) 6 فوریه ۱۸۷۷ (۱۲۹۳شمسی) در شهر کوچک کُرچه‌وا در نزدیکی مسکو چشم به جهان گشود. از سال ۱۸۹۶ تا ۱۹۰۰ در دانشگاه مسکو به تحصیل حقوق و سپس مشغول آموختن زبان‌های شرقی در انستیتوی لازارف شد. در ۱۹۰۳ به خدمت وزارت امور خارجه روسیه درآمد و از ۱۹۰۴تا ۱۹۰۸در کنسولگری روسیه در تبریز و یک سال نیز در تاشکند خدمت کرد. مینورسکی در سال‌های ۱۹۱۱تا ۱۹۱۴ نماینده روسیه در کمیسیون مرزی ایران و عثمانی (از آرارات تا خلیج فارس) بود و در جریان انقلاب ۱۹۱۷ روسیه را ترک کرد. از سال ۱۹۲۳به تدریس زبان فارسی در مدرسه زبان‌های شرقی پاریس پرداخت. پس از آن، از ۱۹۳۲ به تدریس زبان و ادبیات فارسی و تاریخ ایران در مدرسه زبان‌های شرقی لندن و در سال ۱۹۳۷ استاد زبان فارسی در دانشگاه لندن شد.

در سال ۱۹۴۴ بازنشسته شد و از آن پس در دانشگاه کمبریج به تدریس تاریخ ایران پرداخت. مینورسکی در ۲۵ مارس ۱۹۶۶ (۵ فروردین ۱۳۴۵ شمسی) در کمبریج درگذشت که بنا به تصمیم همسرش (تاتیانا مینورسکی) در مسکو به خاک سپرده شد. آثار پژوهشی ولادیمیر مینورسکی از تنوع کم‌نظیری در حوزه‌‌های ایران‌شناسی، کردشناسی، قفقازشناسی، فرق اسلامی و تصحیح نسخ خطی برخوردار است. وی در مدت شش دهه فعالیت علمی، بیش از دویست مقاله علمی (در دائره‌المعارف اسلام و مجلات دیگر) و حدود پانزده کتاب به رشته تحریر درآورد و نسخ خطی فارسی، عربی و کردی زیادی تصحیح و منتشر کرد.

کتابی به نامِ «دفتری برای ایران» با ۵۲۶ نامه بازتابِ بخشی از نامه‌نگاری‌های گسترده میان ناموران ایرانی با ایران‌شناس برجسته سده بیستم میلادی‏، ولادیمیر مینورسکی است که اصل آن‌ها در انستیتوی نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در سنت‌پترزبورگ نگهداری می‌شود. ۱۲۷ نامه از علامه محمد قزوینی، ۶۹ نامه از سید حسن تقی‌زاده، ۲۵ نامه از عباس اقبال، ۲۳ نامه از فخرالدین شادمان، ۲۰ نامه از ایرج افشار، همین تعداد از یارشاطر، ۱۷ نامه از علی‌اصغر حکمت، ۱۱ نامه از مجتبی مینوی و… است که همگی جز آنکه یادگارهای ارزشمندی محسوب می‌شوند از جهات مختلف برای پژوهشگران اهمیت دارند. در یک ارزیابی کلی از محتوای نامه‌ها می‌توان بسیاری از آن‌ها را به‌ مثابه برخی مباحث عمیق علمی مکتوب به‌ شمار آورد که گاه از دل آن‌ها اطلاعات عمیقی استخراج می‌شود.

گودرز رشتیانی در این‌باره گفت: کتاب «دفتری برای ایران؛ نامه‌های فارسی به ولادیمیر مینورسکی» شامل مکاتبات استادان، پژوهشگران و ایران‌شناسان عمدتا ایرانی با ولادیمیر مینورسکی، ایران‌‌شناس برجسته سده بیستم میلادی است. این دفتر بخش کوچک و در عین حال قسمت مهمی از گنجینه پژوهشی مینورسکی است که در سنت‌‌پترزبورگ روسیه نگهداری می‌‌شود. پیشتر با انتشار کتاب فهرست تفصیلی گنجینه پژوهشی ولادیمیر مینورسکی با همکاری ناهید عبدالتاجدینی در سال‌های اقامت در این شهر، فهرست کامل این گنجینه در دسترس پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار گرفت.

وی افزود: به دلیل جان باختن تعدادی از شرق‌‌شناسان و ایران‌‌شناسان شوروی در زمان محاصره لنینگراد سابق، مینورسکی وصیت کرده بود اسناد و مدارک شخصی‌اش به انستیتوی نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در این شهر (سنت‌‌پترزبورگ کنونی) سپرده شود که این کار توسط همسرش تاتیانا مینورسکایا به اتمام رسید و در حال حاضر بخشی از کتابخانه و این اسناد در آرشیو شرق‌شناسان این انستیتو نگهداری می‌شود.

منبع: ایبنا

مطالب بیشتر

1. کارگاه نگارش و ویرایش بر اساس یادداشت‌های مجتبی مینوی

2. با دکتر محمد دهقانی دربارۀ کتابخانۀ مجتبی مینوی

3. سخنان مجتبی مینوی دربارۀ شاهنامۀ فردوسی

4. نجف دریابندری از نگاه مجتبی مینوی

5. اعطای جایزۀ افشار به محمدرضا باطنی؛ خطایی آشکار

ولادیمیر مینورسکی و کتابِ دفتری برای ایران