تأملی در نقاشیِ ربودن زنان سابینی اثر نیکلا پوسین

تأملی در نقاشیِ ربودن زنان سابینی اثر نیکلا پوسین

در سال ۷۵۰ قبل از میلاد، حکومت رم بسیار قدرتمند شده بود اما کمبود زن معضلی برای رشد کشور بود، به این معنا بود که دیگر تداوم نسلی نخواهند داشت و مسیر موفقیت هایشان و افزودن قدرتشان متوقف می شود. سفیرانی را به کشورهای همسایه فرستادند برای برقراری ارتباط و مجوز ازدواج بین کشوری اما نتیجه ای نداشت، پس از آن بود که رومولوس (اولین پادشان رم) اعلام کرد که قربانگاهی از خداوند کنسوس را پیدا کرده است. تصمیم می گیرند که قربانی کنند و مراسمی را همراه با اجرای بازی هایی صورت دهند با هدف جذب مردان نواحی اطراف و زنانشان.

در روز برگزاری بازی ها رومولوس علامتی را در نظر می گیرد (شنلش را بلند کرد و درهم پیچید قبل از آن که آن را روی دوش بیاندازد) و با این علامت مردان رمی بسیاری از زنان حاضر در مراسم را می ربایند. رومولوس مدعی بود که این عمل با هدف برقراری پیوندی مستحکم و اتحاد محکمی بین این دو ملت صورت گرفته است. نهایتا رمی ها توانستند این زنان را به همسری بگیرند و امپراطوری رومانی را بر پایه های بنا شده بر خشونت بسازند.

نقاشی ربودن زنان سابینی اثر نیکلا پوسین از واقعه ربودن زنان سابینی صحنه ای از خشونت و هرج و مرجی را به تصویر می کشد که لحظاتی پس از علامت دادن رومولوس و حمله مردان رمی رخ داده است.

پوسین از جهت نمایش لحظه ربودن زنان به مانند شیوه ای که در زندگی رومولوس نوشته پلوتراک و تاریخ رم نوشته تیتوس لیویوس توصیف شده است، به منابع روایت این واقعه تاریخی وفادار مانده است اما آزادی هایی هم در نحوه قرار دادن شخصیت ها برای خودش قرار داده است تا وضعیت اسفناک و گرفتاری این زنان را برجسته کند.

در هر دو متن، ربوده شدن زنهای همسایه توسط مردان رمی و مبارزه همسران زنان در تقابل با آنها وصف شده است در حالی که رومولوس با شنلش نشان شروع حمله را می دهد. تمامی جنبه های این واقعه در نقاشی پوسین به تصویر کشیده شده اند. همچنین عنوان اثر هم دقیقا آنچه روی داده است را گزارش می دهد در حالی که بسیاری از بازگویی های این واقعه، آن را با عنوان «تجاوز به زنان سابینی» نام برده اند؛ واژه لاتینی raptio که به rape در انگلیسی به معنای تجاوز ترجمه شده است، البته ترجمه دقیق تر آن معنای «ربودن» می دهد که همین معنا در عنوان این نقاشی آمده است.

از طرفی در برخی از روایت ها، آزادی هایی لحاظ شده است برای برجسته کردن جنبه های خاصی از این رویداد تاریخی. بخش اصلی نقاشی به صورتی است که در پیش‌زمینه زنان در حال ربوده شدن هستند و مبارزه و جنگی در پس زمینه در حال وقوع است. این مساله توجه را به مساله ربوده شدن زنان جلب می کند و روی این مساله تمرکز می کند و اجازه می دهد مبارزه موجود در پس زمینه هم آشفتگی این وضعیت را به تصویر بکشد. البته بعید به نظر می رسد این دو موضوع در چنین وضعیتی، بدین صورت از هم جدا بوده باشند. نهایتا اضافه کردن دو نوزاد در پیش زمینه، به ترس و هراس موجود می افزاید با اینکه در هیچ یک از منابع یاد شده اشاره ای به نوزادان نشده است. این امر هم وقاحت و شرارت خود این رفتار را نشان می دهد هم این که این فاجعه به منظور از هم پاشیدن و نابودی خانواده و با نام امپراطوری رم صورت گرفته که کودکانی را بی پناه و سرگردان می کند.

با به تصویر کشیدن افراد زیادی در این نقاشی، پوسین حسی از تحرک و جنبش را ایجاد کرده است به صورتی که تصاویری از آنچه قبل و بعد این واقعه خاص روی داده است را به نمایش می گذارد. حالت آرام و خونسردی رومولوس و وضعیت شنلش این را نشان می دهد که فرمان حمله را به تازگی صادر کرده است و این مراسم به آشفتگی و فاجعه ای تبدیل شده است.

شمشیرهای برافراشته شده در پس زمینه هم نشان از این دارد که مردان زیادی در شرف کشته شدن قرار دارند و حس ناامیدی و بی فریادرسی زنان در پیش زمینه هم ناتوانی آنان در دفاع از خود را نشان می دهد. قرار گرفتن زنان در پیش زمینه هم این را نشان می دهد که ابتدا ربوده شدن زنان به وقوع پیوسته و در نتیجه این واقعه، درگیری و جنگ موجود در پس‌زمینه روی داده است.

شخصیتی هم که بالاتر از سر همگان ایستاده است رومولوس است که بالاتر از همه، آرام ایستاده و یک دستش را بازتر کرده که به کنترل اوضاع توسط او اشاره دارد. مردان رمی بر مسند قدرت برای نمونه سوار بر اسب به تصویر کشیده شده اند و مردان همسایه هم در وضعیتی رنج آور و ضعیف تر. نهایتا تراژدی موجود در این وضعیت با تجمع توده های ابر و سایه های افتاده روی بناهای موجود در پس زمینه برجسته شده است.

استفاده زیاد از سایه مرتبط با توده های ابر، سرشت تاریک موجود در این اثر هنری را نشان می دهد. از نظر ترکیب‌بندی هم نیمه پایینی نقاشی پر از افراد و جمعیت و اعمالی بی اخلاقی است در حالی که نیمه بالایی فضا بازتر بوده و قدرت رومولوس و ثبات امپراطوری رم را نشان می دهد. در حالی که مردان و زنان در جنگ و درگیری به شدت آسیب می بینند اما بنیان و ساختار حکومت و مردان بر مسند قدرت بدون هیچ آسیب و گزندی باقی می مانند.

به عنوان اثری رنگ روغن روی بوم در ابعاد ۱۵۴ در ۲۰۹ سانتی متری، داستان نقاشی از فاصله دور هم قابل تشخیص است و از دور می توان آشفتگی و تراژدی موجود در این اثر را مشاهده کرد. در فاصله نزدیک هم درگیری و تنش موجود در هر یک از شخصیت ها ستودنی است و می توان دید که داستان به پس زمینه و مبارزه مردان کشیده می شود و جزئیاتی همچون افتادن نوزادان روی زمین را هم می توان مشاهده کرد. در کل از دور هم می توان جریان داستان نقاشی را فهمید اما برای تاثیرگذاری بیشتر روی بیننده، نگاهی دقیق تر به اثر نیاز است.

 منابع

Fordham University/Honors Art at the Met

naqderooz