انتقاد

کتاب درسی ادبیات جایی برای جولان و تبلیغِ درجه چندم‌ها

خبر عجیب بود. می‌گویند مؤمن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود. ولی معلوم نیست که چرا برخی از سیاست‌گذاران بارها و بارها از یک سوراخ گزیده می‌شوند ولی هیچ درسی نمی‌گیرند. کسانی که درس نمی‌گیرند، چگونه می‌خواهند به جوانان این کشور درس دهند؟ همین گونه رفتارها است که موجب می‌شود در یک برنامه تلویزیونی، هنگامی که مجری خطاب به خانمی که عضو شورای‌عالی آموزش و پرورش کشور است، می‌گوید آنچه گفتید به معنای شکست جمهوری اسلامی در حوزه آموزش و پرورش است، خانم مزبور می‌پذیرد که این امر واضحی است و نسبت به آن اتفاق‌نظر وجود دارد. روشن است که این شکست محصول سیاست‌هایی است که باید تغییر کند، نه آنکه با شدت بیشتری ادامه یابد.

خبر عجیب چه بود؟ لیست تغییراتی است که در کتاب‌های درسی رخ داده. برخی از اشعار و مطالب شعرا و نویسندگان معتبر حذف شده‌اند، افرادی چون سایه، رهی معیری، شفیعی کدکنی، اخوان، غلامحسین ساعدی، بزرگ علوی، دولت‌آبادی، مشفق کاظمی، نیما، خیام، مطالبی از مولوی (موسی و شبان)، سیاحت‌نامه ابراهیم‌بیگ و… و به جایش از کسانی مطلب آورده‌اند که کمتر کسی آنان را می‌شناسد.

حال بیایید رفتار خودمان را مقایسه کنیم با امام علی (ع) که در مقام توصیف بهترین شاعر به کسی اشاره می‌کند که کافر بود، ظالم و ستیزه‌جو بود، دائم‌الخمر بود. از امام علی (ع) سؤال شد:

شاعرترین شاعران عرب کیست؟ ایشان جواب دادند:

«این شاعران در یک میدان اسب نتاخته‌اند تا معلوم شود کدام‌یک گوی سبقت را ربوده است. اگر ناچار باید اظهارنظری کرد، باید گفت که آن پادشاه تبهکار (یعنی امرؤالقیس) بر دیگران مقدم است».

طبیعی است که شعر خوب را باید خواند. حالا وضعیت خودمان را ببینیم که بهترین شعرا و نویسندگان معتبر را حتی نام نمی‌بریم و گمان می‌کنیم که کتاب ادبیات جای جولان افراد درجه چندم و محلی برای تبلیغ آنان است.

کافی است که آموزش و پرورش یک مطالعه کند و ببیند که دانش‌آموزان هنگام دیپلم‌گرفتن فروغ فرخزاد و صادق هدایت را که در کتاب‌های درسی نیستند، بیشتر می‌شناسند یا جلال آل‌احمد را؟

در واقع باید گفت که جلال هم مورد بی‌مهری قرار گرفته است، چون می‌خواهند به زور تبلیغات او را میان دانش‌آموزان جا بیندازند و همین موجب شده که از اعتبار واقعی‌اش نیز کاسته شود. بنابراین آوردن برخی از اسامی در کتاب ادبیات مدارس به‌عنوان شاعر و نویسنده، کمک چندانی نه به این افراد خواهد کرد و نه به گسترش ادبیات کشور و نه حتی موجب فراموشی افراد حذف‌شده از سوی سیاست‌گذاران از کتاب‌های مزبور می‌شود. ای کاش یک‌بار برای همیشه این سیاست نادرست تغییر کند.

ایرادی که سیاست‌گذاران محتوای این کتاب‌ها دارند، این است که گمان می‌کنند اعتبار شعرا و نویسندگان و هنرمندان را آنان تعیین می‌کنند. اگر کسی را حذف کنند، اعتبار و رتبه او پایین می‌آید و اگر کسی را وارد کتاب کنند، او را معتبر کرده‌اند. این برداشت صددرصد نادرست است.

اگر شاعران و نویسندگان معتبر در کتاب ادبیات مدارس نباشند، اعتبار کتاب پایین می‌آید و نه برعکس. این همان اشتباهی است که چنین افرادی می‌کنند و نتیجه آن چیزی جز اقرار به شکست آموزش و پرورش در رسانه رسمی و از سوی عضو شورای‌عالی آموزش و پرورش نیست.

منبع shahrvand-newspaper.ir

کتاب درسی ادبیات جایی برای جولان و تبلیغِ درجه چندم‌ها

شاید دوست داشته باشید