تحلیل رمان کولی کنار آتش

تحلیل رمان کولی کنار آتش

(به مناسبت زادروز منیرو روانی‌پور)

یکی از بهترین و موثرترین روشهای بررسی و نقد داستان، تحلیل با توجه به چارچوب متنی و فرامتنی است که متن در سطوح توصیف، تفسیر و تبیین؛ بررسی میشود. از سویی دیگر رمان سیاسی یا سیاسی گرا یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریانهای داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستانها به نسبت سایر اقسام داستانی بدلیل ویژگی و ماهیت منحصر بفرد و پیوندهای نزدیک و باریک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روشهای تحلیل رمان و ادبیات داستانی؛ با روش تحلیل گفتمانی و کشف عناصر سبکی ویژه آن سنخیت بیشتری دارد.

بر این اساس رمان «کولی کنار آتش» اثر منیرو روانی پور یکی از رمانهای شاخص پس از انقلاب است که نویسنده آن برخلاف اکثر رمانهای سیاسی پس از انقلاب، یک زن است که در این مقاله سعی میشود با تامل و بازخوانی آن؛ حوادث مهم و جریان ساز سیاسی ایران با توجه به روش تحلیل سبکی- گفتمانی متن و عناصر برجسته حاضر در آن همچون تصویرها و توصیفها، شخصیتهای داستان (کنشگر-کنش پذیر- راوی)، نحوه روایت پردازی، طرح و درونمایه برتر و … بررسی، تحلیل و نقد شود.

منیرو روانی پور یکی از نویسندگان زنی است که از اولین داستانهایش سعی می کند موضوعی را ثابت کند که همه قبول داشته ولی انکار کرده اند. (یا بمان و تحقیر شو، یا برو و تهدید شو.) او در روستایی به نام جفره از توابع بوشهر به دنیا آمد و دوران تحصیل دانشگاهی خود را در رشته روانشناسی در شیراز گذراند. او در طول زندگیش دو بار ازدواج کرد که دومی با فرزند تختی در سال 1378 بوده است. (جهان داستانی روانی پور، رضایی و یک سال بعد « کنیزو » راد: ص 2)

او در سال 1367 اولین مجموعه داستان خود را به نام رئالیست » منتشر کرد که به علت بکارگیری شیوه « اهل غرق » اولین رمانش را به نام مورد توجه منتقدان قرار گرفت. عقایدی همچون محوریت زنان در زندگی، عشق « جادویی آزاد و شهامت اعتراف به عشق توسط زنان، سنت شکنیها، ارتباط قهرمانان زن با جهانی غیرمادی و پیشگوئیهای غیر منتظره و اعتراض به هژمونی مردان، اگر در این رمان کمرنگ به بصورت پر رنگ دیده میشود. « کولی کنار آتش » چشم میخورد؛

در رمان دیگر او به نام همچنین توضیح این نکته در مقدمه ضروری به نظر می رس د که در این متن؛ داستان و رمانی، سیاسی فرض شده است که دارای یکی از این سه ویژگی باشد: یا بزرگترین مشکل یا علت العلل مشکلات و مسائل در ذهن شخصیتهای داستان، رژیم سیاسی حاکم بر جامعهو نوع مناسبات قدرت و نبود آزادی سیاسی باشد و یا نقد رجل/ رجال سیاسی یا اندیشه سیاسی مشخص در آن حاکم باشد و یا تشریح انتقادی یک حادثه سیاسی تم داستان قرار اگرچه بظاهر و بصورت مستقیم در این سه ساحت نمیگنجد؛ « کولی کنار آتش » گیرد.

رمان به این دلیل سیاسی انگاشته شده است که ماجراهای آن درباره فقر، سردرگمی، بی پناهی و شکست زنان و فقر فرهنگی قشر پایین جامعه و احساس مالکیت مردان نسبت به زنان و قیام و اعتراض علیه تبعیض ها و بی عدالتی ها از یک سو و مانورهای سیاسی و میتینگ دانشجویان چپ ضد حکومت و راست حکومتی از سویی دیگر در آن موج میزند. نویسنده در کنار این مضامین، مشکلات سیاسی و سانسورهای رسانه ای را هم در اواخر کتاب به داستانش اضافه میکند البته بدون زمینه سازی قبلی و گذرا از کنار آن عبور مینماید بطوری
که قهرمانان داستان نقش کمرنگی در جریانات سیاسی دارند و جریانات سیاسی نقش مثبت و منفی در زندگی روزمره آنها بصورت مستقیم ندارد.

دانلود مقاله

مطالب بیشتر

1. نقد رمان تنگسیر چوبک
2. خاطرات صدرالدین الهی از چوبک
3. تأملی در رمان شازده احتجاب گلشیری
4. زویا پیرزاد و نشان شوالیه
5. نقدی بر نقد مردگان باغ سبز بایرامی
6. بخشهایی از رمان سووشون اثر سیمین دانشور
7. داستان کوتاهِ ندارد اثرِ علی اشرف درویشیان