نیچه برای اثبات تراژدی از دو مفهوم دیگر کمک می‌گیرد که عبارت‌اند از: آپولونی و دیونوسوسی.
آپولون عبارت است از: ایزد هنرهای دیداری، ایزد خورشید، دانای طب و شمشیر، خدای نظم، تناهی، حد، صورت، فرزند زئوس، زن، نمونه‌اش هومر.
و دیونوسوس نیز عبارت از: ایزد هنرهای غیردیداری، ایزد سرمستی، باده‌گساری، لاحدی، لاقیدی، بی‌صورتی، شهود، مرد، نمونه‌اش سوفکل و آخیلوس. از ترکیب این دو است که تراژدی متولد می‌شود. (نیچه،35:1380-25)
نیچه از تراژدی و تفکر دیونوسوسی دفاع می‌کند. دیونوسوس نماد سرمستی و شوریدگی و شراب است؛ به قول حافظ
شعر و شراب و رندی مجموعۀ مراد است چون جمع شد معانی گوی بیان توان زد
آپولون نماد فرزانگی و خردورزی است. آفرینندگی محصول تفکر دیونوسوسی است. تفکر آپولونی صرفاً می‌تواند علم و منطق ایجاد کند. نیچه صراحتاً می‌گوید: آپولون ایزد تمامی انرژی‌های قالب‌پذیر در حالِ پیشگوست (همان:28).
ولی دیونوسوس نماد هنرهای غیرتجسمی است. دیونوسوس هنر محض است. «من معتقدم هنر نمایانگر عالی‌ترین وظیفه و فعالیت به راستی مابعدالطبیعی این زندگی است» (همان:24)
نیچه با این حرف‌ها نمی‌خواهد علم و تمدن بشری را نفی کند؛ بلکه می‌خواهد به ما بگوید که فراموشی و طرد و ترک تفکر دیونوسوسی چقدر برای بشر امروز فاجعه‌بار است.
منبع
موج و مرجان
رویکردهای نقد ادبی در جهان جدید
و سرگذشت نقد ادبی در ایران
دکتر مجتبی بشردوست
نشر سروش
صص180-181
بیشتر بخوانید:
«رازهای سطح» مستندی جذاب دربارۀ مریم میرزاخانی مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ متولد شد.…
پنج دلیل که ادبیات ایران در جهان جدی گرفته نمی‌شود آیدا گلنسایی: بسیاری از آثار…