حاجى فيروز بازماندهٔ آيين بازگشت سياوش است
سياوش نزديک‌ترين تبار آيينى اسطوره‌اى است به دلقک سنتى ايران حاجى فيروز، مبارک و سياه كه در تأويل‌هايى چهرهٔ سياه او نشانهٔ بازگشت از سرزمين مردگان است.
او همان خدايى است كه هر ساله به هنگام نوروز از جهان مردگان بازمى‌گردد، و عياشی‌ها و دسته‌هاى نوروزى به سبب بازگشت وى و ازدواج مجدد او با الههٔ بارورى است، پس محتمل است كه نام سياوش در اوستا به‌معناى مرد سياه باشد… حاجى فيروز نيز بازماندهٔ آيين بازگشت سياوش است. چهرهٔ سياه او نماد بازگشت او از جهان مردگان و لباس سرخ او نماد خون سياوش و حيات مجدد ايزد شهيدشونده، و شادى او شادى زايش دوبارهٔ آن‌هاست كه رويش و بركت را باخود مى‌آورند.
سيه‌چردگى در منابع نوشتارى و تصويرى بازتابى گسترده دارد، اما قريب‌ترينِ آن حاجى فيروزهاى پيش از عيد نوروزند كه تا امروز هم ديدارِ گهگاه‌شان يادآور خاطراتى خوش است. حضور آن‌ها با ساز و موسيقى و رقص و آواز در تضاد با محيط خشک و رسمى، يادآور شادى است و نشانه‌اى كوچک است از فضاى كارناوالىِ جشن نوروزى.
از کتابِ کارنامه‌ی تلخکان؛
شیوا مسعودی
نشر نی
