مارسل پروست: «مطالعه دوستی‌کردن است.»

در سال 2013، به مناسبت صدمین سالگرد انتشار Un amour de Swann (راه سوان) از مارسل پروست، فرانس اینتر مجموعه‌یادداشت‌هایی با عنوان «یک تابستان با پروست» منتشر کرد. چند تن از متخصصان پروست هریک دربارۀ جنبه‌ای از پروست یا «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» نوشته‌اند. این هیئت متشکل از آنتوان کُمپَنیون، رافائل آنتووَن، میشل اِرمان، آدرین گوئتز، نیکلا گریمالدی، ژولیا کریستوا، ژروم پریور و ژان ایو تادیه بود؛ معلمان، فیلسوفان، نویسندگان، مقاله‌نویسان، فیلمسازان یا مورخانی همه عاشق پروست.

هر کدام از آنها بخشی در کتاب دارند و چیزی دربارۀ پروست یا «در جستجو…» نوشته‌اند. موضوعات مختلف‌ است: زمان، شخصیت‌ها، عشق، تخیل، مکان‌ها، پروست و فیلسوفان و هنر. آنها فهم پروست را آسان می‌کنند و آتش عشقشان به پروست برج عاجی را که این یادگار تاریخی ادبیات در آن محبوس شده، از بین می‌برد.

این گروه نویسندگان واقفان به دنیای «در جستجو…» هستند و فکر می‌کنم مخاطبان تازه‌کار پروست با این کتاب بیش‌ازپیش مهیای خواندن پروست می‌شوند. خوانندۀ حرفه‌ای پروست هم در تجربه‌ای میزانآبیم خواهد بود، و وقتی دربارۀ خواندنِ پروست می‌خواند به نحوی مشغول زندگی در لحظۀ مادلین است.

من این یادداشت را با این نقل‌قول از پروست شروع کردم: «مطالعه دوستی کردن است» و این دقیقاً همان حسی است که به طور کلی به ادبیات و به طور خاص به پروست دارم. من هم مثل نویسندگان یک تابستان با پروست با «در جستجو…» دوستی دیرینه‌ای دارم. اگرچه سواد مطالعاتی آنان را ندارم، ولی خواندن این کتاب مثل دریافت نامه‌ای پر از اخبار دوستان قدیمی از قاره‌ای دیگر است.

در «در جستجو…» پروست استاد همۀ استادان است. کتاب او دربارۀ قدرت تخیل است، دربارۀ خاطره و تأثیر آن بر ما. او با قدرت خاطرات، مهارت ادبی و هوش خود شاهکاری نوشت که عملکرد خاطرات و تجربیات حسی را بر ما روشن می‌کند و خود و دنیای گمشده‌اش را هم در روح و خاطرات ما بر جای می‌گذارد. تجربۀ او به ما کمک می‌کند تا تجربۀ خود را درک کنیم.

پروست کلیدهایی برای ما گذاشت تا وارد خاطراتمان شویم، احساساتمان را تحلیل کنیم و از لحظات کوچک زندگی لذت ببریم. چون او نویسنده‌ای است که لحظه‌های کوچک را می‌گشاید، زیباییِ آنها را می‌بیند و به ما می‌گوید که زیبایی در دسترس ماست، اگر توجه کافی داشته باشیم.

به عبارتی، دوستی با «در جستجو…» خوب است، کتابی که دوستی خود را آزادانه به خوانندگانی که به دنبال آن‌اند عرضه می‌کند.

منبع: bookaroundthecorner

مارسل پروست: «مطالعه دوستی‌کردن است.»

مدیریت

فریادی شو تا باران وگرنه مُرداران... احمد شاملو