بریده‌ای از کتاب «نکته‌های ویرایش» نوشتۀ علی صلح‌جو

دکتر مهدی محقق نقل می‌کند که روزی در کلاس درس ادیب نیشابوری نشسته بوده و موضوع درس دربارهٔ ناصر خسرو بوده است. در این جلسه شعری از ناصر خسرو مطرح می‌شود که در آن به کسانی اشاره می‌شود که سگ‌بچه می‌خورند و شاعر آن‌ها را از این عمل نهی می‌کند. محقق از استاد می‌پرسد که آیا اصولاً کسانی هستند که سگ‌بچه بخورند، چون این عمل عجیب می‌نماید. ادیب نیشابوری می‌گوید که نه عجیب نیست. محقق حرف استاد را می‌پذیرد اما باطناً مجاب نمی‌شود. بعدها معلوم می‌شود که خطا ناشی از بدخوانی نسخهٔ خطی بوده‌است. قضیه این بوده که کاتب نسخه کلمۀ «سیک پخته» را سگ بچه خوانده‌است! سیک پخته (= سه یک پخته) نوعی شراب است که سه بار آن را تقطیر یا تخمیر می‌کنند تا پرمایه و قوی شود. عقل سلیم همواره مشکل‌گشاست. بسیاری از غلط‌های عجیب و غریب در برخی از ترجمه‌های امروز ناشی از فقدان شعور متعارف است. اگر به این قابلیت خود تکیه کنیم و قضایای عجیب و متناقض را نپذیریم، پاسخ درست را خواهیم یافت.

مدیریت

فریادی شو تا باران وگرنه مُرداران... احمد شاملو