ژان ژنه و غیرواقعی‌سازی واقعیت

«رامبراند اولین کسی بود که مرا افشا کرد. رامبراند! این انگشت جدّی که لباس‌های ژنده را کنار می‌زند و برملا می‌سازد… چه را؟ شفافیتی بی‌پایان، شفافیتی جهنّمی را…»

ژان ژنه

ژنه ناخوشنودی‌اش را در برابر رونوشت واقعیت بر روی صحنه ابراز می‌کرد. همان‌قدر که رمان‌هایش دور از عینیت واقع‌گرایانه بوده‌اند، نمایش‌هایش نیز به همان اندازه بر موضع‌گیری‌اش علیه نمایش واقع‌گرا تأکید می‌کنند. می‌توان هدف ژنه را از «غیرواقعی‌سازی واقعیت» این‌گونه خلاصه کرد:

اگر ژنه موذیانه زندگی و نمایش را درهم می‌آمیزد، دقیقاً برای بازی با آن‌ها و غیرممکن‌ساختن برقراری موقعیتی ماندگار است: نمایش، به‌عنوان برنامه‌ی فراگیر بی‌ثبات‌سازی، دامی است برای تماشاگر که دیگر نمی‌داند با چه چیزی سر و کار دارد. نمایش هم به همان اندازه اسیر ناتوانی‌اش در بنای چیزی غیر از تصاویر است، یعنی چیزی حتی غیر از فکرِ تصاویر، یعنی تصاویری که حتی پیش از این‌که قدرت توهمی آن‌ها عمل کرده باشد، پوچی آن‌ها برملا شده است.

مدیریت

فریادی شو تا باران وگرنه مُرداران... احمد شاملو