شبدر زینتی
| نام فارسی: | شبدر زینتی |
| خاستگاه: | جنوب آمریکا |
| نام انگلیسی: | Purple Shamrock |
| نام علمی: | OXALIS REGNELLII |
| خانواده: | OXALIDACEAE – شبدر ترشک |
| نام های دیگر: | اکسالیس,شبدر ترشک,شبدر بنفش,گل عشق ، اگزالیس |
توضیحات:
شبدر زینتی با نام علمی “oxalis regnellii”(اکسالیس ) گیاهی علفی
و چند ساله است از خانواده “oxalidaceae” ( اکسالیداسه ) بومی جنوب آمریکا
به خصوص برزیل که به تازگی به ایران وارد شده است.
با وجود شباهت اسمی این گیاه با گیاه شبدر،
از خانواده شبدر نیست و گیاهی کاملا متفاوت است.
شبدر زینتی یا گیاه عشق برگ‌هایی بنفش رنگ و بسیار زیبا دارد
و به دلیل برگ‌هایش، گیاه زینتی بسیار محبوبی شمرده می‌شود.
این گیاه مناسب برای باغ‌ها، نگهداری داخل منزل، پاسیو ها و مرزبندی است
همچنین نگهداری گل اگزالیس یا همان شبدر زینتی برخلاف ظاهر آن خیلی راحت است.
سرعت رشد این گیاهان اصولا سریع و خوب است
اما هر زمان که گیاه از نظر فضا (مثلا فضای داخل گلدان) دچار محدودیت شوند،
رشد آن‌ها نیز کاهش می‌یابد. اکثر این گیاهان حدود ۲۵ سانتیمتر ارتفاع دارند
و گل‌های آنان در هر زمان از سال بخصوص در طی تابستان شکوفا می‌شوند.
ویژگی دیگری که دارد توانایی حرکت برگ‌ها یا همون فوتوناستیک علمی است
که شب‌ها بسته شده و روزها باز می‌شود که قطعا از نظر تکاملی و اکولوژی دلایل مهمی دارد.
شبدر زینتی
چندساله و متراکم بوده که ارتفاعی بین ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتر و گستردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر دارد
این گیاه سرعت رشدی متوسط دارد و بین ۵ تا ۱۰ سال عمر می‌کند.
برگ‌ها بنفش رنگ، سه گوش و به صورت ۳ تایی هستند.
با ظاهری پروانه شکل داشته و بسیار زیبا.
شاخ و برگ گیاه در طول روز باز و بسته می‌شود
و دارای گل‌هایی کوچک به رنگ‌های سفید، صورتی و یا بنفش است.
همچنین گل‌های شبدر زینتی معطر هستند
و فصل شکوفایی آن‌ها اواخر بهار و اوایل تابستان است.
نیازهای شبدر زینتی:
آبیاری: برای آبیاری این گیاه ابتدا باید صبر کرد تا سطح خاک نسبتا خشک شود
و سپس گیاه را آبیاری کرد.
آبیاری زیاد و ماندگاری آب در خاک موجب پوسیدن قسمت‌های زیرزمین این گیاه و درنهایت از بین رفتن آن می‌شود.
خشکی کشیدن گیاه نیز در ابتدا موجب خشکی و سوختگی نوک و حاشیه برگ‌ها و پژمردگی گیاه می‌شود.
به طور کل در روزهای گرم به آبیاری بیشتر با فواصل کمتر نیاز دارد
اما هر مقدار که دمای هوا کاهش بیابد نیاز به آبیاری نیز کمتر خواهد شد
به نحوی که گاهی می‌توان هر ۱۰ روز یکبار و حتی دیرتر (بسته به سرمای هوا) آن را آبیاری کرد.
این گیاه نسبت به رطوبت هوا سختگیر نیست
و نیازی به افزایش رطوبت هوا از طریق غبارپاشی و یا سایر روش‌ها را ندارد
دما: این گیاهان به طور کل هوای خنک و حدود ۱۵ درجه را می پسندد
اما دما را تا حدود ۲۷ تحمل کرده و به رشد خود ادامه می‌دهند
و اگر دما بیش از ۲۷ درجه برسد این گیاهان وارد مرحله رکود و عدم فعالیت می‌شوند.
به همین دلیل است که در روزهای گرم باید سعی کرد
گیاه را اولا به شکل مناسب آبیاری کرد تا خشکی نکشد
و دوما در مکانی به دور از اشعه مستقیم آفتاب قرار داد.
همچنین در هوای سردتر نیز آبیاری را باید کاهش داد
زیرا هوای سرد به همراه آبیاری زیاد و نامناسب مساوی با پوسیدگی و مرگ گیاه است.
نور:
این گیاهان را می‌توان در مکان‌هایی نیمه آفتاب و نیمه سایه کشت کرد.
یعنی وجود حداقل ۵-۴ ساعت نور برای آنان کافی است.
اگر در منطقه ای زندگی می‌کنید که تابستان‌های گرمی دارد
و اگر قصد کاشت این گیاه را در فضای باز دارید
بهتر است مکانی را انتخاب کنید که از ۲ بعد از ظهر به بعد دارای سایه باشد
زیرا نور شدید و گرمای زیاد موجب سوختن و قهوه ای شدن برگ‌ها می‌شود.
مکان فاقد اشعه مستقیم خورشید اما پر از نور و روشن مشکلی را برای رشد برگ‌ها ایجاد نمی‌کند
اما امکان دارد مانع از گلدهی گیاه شود.
یکی از عکس العمل‌های این گیاه در برابر نور باز و بسته شدن برگ‌ها است
یعنی زمانی که نور کافی است برگ‌ها باز و زمانی که نور کاهش می‌یابد برگ‌ها بسته می‌شوند.
خاک : نسبت به خاک سختگیر نیست
می‌توان از مخلوط خاک معمولی +خاک برگ +شن (با ذرات ۲ میلیمتر) استفاده کرد.
برای کوددهی می‌توان از کود با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ و یا ۲۰-۲۰-۲۰
البته با نصف غلظت به شکل هر ۶-۴ هفته یکبار استفاده کرد.
از آنجایی که شبدر زینتی متراکم بودن ریشه هایش در گلدان را دوست دارد
لزومی ندارد که هر سال نسبت به تعویض گلدان آن اقدام کرد.
بهترین نشانه خروج ریشه‌ها از منافذ زیرین گلدان
و یا بیرون آمدن قطعاتی از ساقه و پیازها از حاشیه‌های گلدان است
که در آن صورت نیز گلدان جدید را خیلی بزرگتر در نظر نگیرید
و فقط کافی است که از نظر حجمی حدود ۲۰٪ از گلدان قبلی بزرگتر باشد.
حتما به وجود منافذ زیرین گلدان و زهکش مناسب خاک دقت کنید
زیرا گل آلود شدن خاک و عدم خروج آب اضافی به معنی پوسیدن پیازها و در نهایت از بین رفتن تمامی گیاه است.
تکثیر: تقسیم گیاه مادری و به بیان دیگر تقسیم پیازهای این گیاه یکی از متداولترین روش‌ها است
یعنی زمانی که نسبت به تعویض گلدان اقدام می‌کنیم
می‌توان توده گیاه مادری را به دو بخش تقسیم کرد
و هر یک را در داخلی جداگانه کشت کرد.
زمان تقسیم نیز انتهای زمان استراحت است.
در مورد کاشت پیازها نیز باید گفت که هر ۱۰ عدد پیاز را
می‌توان در گلدانی با دهانه به قطر ۲۵ سانت کاشت.
در زمان کاشت عمق کاشت را حدود ۳-۲ سانیمتر در نظر می گیرند .
اگر در هوای آزاد قصد کاشت پیازها را دارید
فاصله حدود ۱۰-۷ سانتیمتر را بین مکان کاشت در نظر بگیرید.
مخلوط خاک را می‌توان خاک معمولی +خاک برگ+شن درشت در نظر گرفت
و قبل از کاشت پیازها ابتدا خاک را خیس و مرطوب کرد سپس اجازه داد که آب اضافی خارج شود
و بعد نسبت به کاشت پیازها اقدام کرد .
توجه کنید که آبیاری زیاد موجب پوسیدن پیازها می‌شود.
گلدان را در مکانی که از تابش مستقیم آفتاب
لااقل به مدت ۵-۴ ساعت در روز برخوردار است قرار دهید
تا رشد برگ‌ها به بهترین نحو انجام شود.
هرس:
گیاهان بالغ و استقرار یافته را هر ۵-۳ سال یکبار در اوایل تابستان
و یا در طی فصل رکود از سطح زمین کف زنی می‌کنند
یعنی تمامی برگ‌ها و سایر قسمت‌های گیاه را از نزدیکی سطح زمین قطع می‌کنند
تا برگ‌های جدید شروع به رشد کنند.
گیاهان جوان را هر ساله در اوایل تابستان و یا در طی فصل رکود کف زنی می‌کنند
تا در خاک گسترش یابند و به استقرار آنان کمک شود.
آفات و بیماری:
از جمله بیماری‌های این گیاه می‌توان به انواع سفیدک (حقیقی و دروغین)،
لکه سیاه، پوسیدگی ریشه اشاره کرد
از آفات متدوال آن نیز می‌توان از حلزون شته و سوسک‌های سرخرطومی نام برد.
توجه:
بسیار دقت داشته باشید گیاه اکسالیس به دلیل داشتن اسید اگزالیک،
گیاهی خطرناک محسوب می‌شود و در صورت بلعیده شدن باعث تحریک دهان و گلو و مسمومیت خواهد شد.
بوییدن گرده گیاه، واکنش آلرژیک دارد.
بیشتر بدانید:
• می‌توان این گیاه را در بین گیاهان سبز رنگ کاشت و طیف یکنواخت را از بین برد.
با توجه به رشد آسان گیاه ریزوم برای کاشته شدن به صورت ردیفی و در حاشیه هم مناسب است.
همچنین می‌توان آن را به عنوان گیاهی آپارتمانی نگهداشت.
• اگر گیاه زیاد بلند و بدشکل است
به خاطر کمبود نور تمایل به قد کشیدن به سوی خورشید دارد
برای رفع این مشکل آن را در معرض نور خورشید قرار دهید
• این گیاه به طور کلی مناطق خنک را می‌پسندد
و در برابر سرما مقاوم است ولی در معرض گرمای شدید از بین خواهد رفت.
• تعویض گلدان را در زمان خواب زمستانی و رکود انجام دهید
و همچنین تعویض گلدان را ۱۰ روز الی دو هفته بعد از کف بر کردن آن انجام دهید.
• این گیاه برای باز و بسته شدن برگ‌ها نیاز به هوای مرطوب دارد.
با قرار دادن یک سینی آب زیر آن یا ظرف آب کنار آن می‌توان این رطوبت را تامین کرد.
(منبع: سایت نازبو)