فرمانروایانِ «مصرع برجسته» نوشتۀ دکتر سعید پورعظیمی

فرمانروایانِ «مصرع برجسته» نوشتۀ دکتر سعید پورعظیمی

گزیدۀ اشعار سبک هندی اثر علیرضا ذکاوتی قراگزلو که مرکز نشر دانشگاهی در سال 1372 منتشر کرد نخستین گزیدۀ سبک هندی در ایران بود. اثری که دایرۀ منتخباتِ سبک هندی را از سروده‌های صائب و کلیم فراتر برد و از دیگر گویندگان و سخنورانی ناشناخته‌تر در این شیوه شعرهایی درخشان ارائه داد.

در این نوشتار سخن بر سرِ چاپ دوم و صورت مفصّل و بازنگریستۀ کتاب گزیدۀ اشعار سبک هندی یعنی کتاب مجموعۀ خیال است؛ برگزیدۀ غزلیات چهل و شش شاعر از بابا فغانی شیرازی تا صفاءالحق همدانی که در سال 1397 از سوی انتشارات فرهنگ نشر نو منتشر شد.
در نوشتار پیش رو نخست به مخالفان و موافقان سبک هندی پرداخته شده و سپس به معرفی گزیده‌ها از سروده های شاعران سبک هندی از کتاب منتخبات اشعار صائب تبریزی اثر حیدرعلی کمالی اصفهانی(تاریخ نشر: 1305) و دیگر منتخبات تا سال 1397 و نقد و ارزیابی کتاب مجموعۀ خیال.

در این بخش ضمن تبیین اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران پس از حملۀ مغول و استیلای صفویان، ویژگی های اسلوب هندی و اوج و فرود این سبک به بحث گذاشته شده است. از مهمترین مزیت‌های مجموعۀ خیال در مقایسه با دیگر گزیده‌های سبک هندی این است که بینش فلسفی مؤلف سنجۀ اصلی در برگزیدن شعرها بوده و مؤلف کوشیده با تأمل و تأکید ویژه بر تفکر فردی و اجتماعی هر شاعر،  «فردیت» و خصیصه‌های سبکی و فکری آنان را آشکار کند.

کلیدواژه‌ها: مجموعۀ خیال، گزیدۀ سبک هندی، سبک هندی، صائب تبریزی، معرفی کتاب.

شماری از آثار به دلایلی گوناگون نزد محققان جایگاهی ویژه می یابند و در حیطه‌ای خاص «دوران ساز» یا «نقطۀ آغاز» یا «نقطۀ عطف»خوانده می‌شوند؛ آثاری که ذوق هنری و ادبی را در چنگ خود می‌گیرند، بر نسل هایی فرمان می‌رانند و فرم و محتوایشان سرمشق تحقیقات و روش‌ها و آفرینش‌ها در ادوار بعد می‌گردد؛ یکی بود یکی نبود محمدعلی جمالزاده، بوف کور صادق هدایت، افسانۀ نیما یوشیج، هوای تازۀ احمد شاملو، سخن و سخنوران بدیع الزمان فروزانفر و سیر حکمت در اروپای محمدعلی فروغی کتابی که انگیزه‌های تألیفش هوشمندی نویسندۀ بی‌بدیل آن را آشکار می‌کند – نمونۀ اعلای آثاری
در زمینۀ داستان و شعر و تحقیقات ادبی و فلسفه‌اند که در ایران قرن بیستم درخشیدند و الگو شدند. آثاری دیگر در مراتبی نازل‌تر اثربخش شدند و متن‌هایی متروک را به جریان مباحثات ادبی آوردند.

کتابی که حیدرعلی کمالی اصفهانی (1250_1328) بیش از نُه دهه پیش با عنوان منتخبات اشعار صائب تبریزی (تهران، مطبعۀ کل قشون، به مباشرت کتابخانۀ شرق، بهمن ماه 1305 / تهران، کلالۀ خاور، 1305) منتشر کرد نخستین گزیده از شاعران «طرز تازه» بود. و از این نظر نقطۀ آغاز پرداختن به میراث پر حجم سه قرن شعر فارسی.

دانلود مقاله

فرمانروایانِ «مصرع برجسته» نوشتۀ دکتر سعید پورعظیمی

مطالب بیشتر

1. منصور اوجی: سعید پورعظیمی شبیه اسمش  خجسته و والاست!
2. سخنان دکتر سعید پورعظیمی در مراسم جایزۀ فتح الله مجتبایی
3. از عارف قزوینی تا وضعیت مقاله‌های علمی در رشتۀ ادبیات فارسی
4. سلیقۀ سینمایی احمد شاملو
5. مرگ شاملو به روایت آیدا